Telewizja na Łotwie - DVB-T, program, identy

Dzięki bliskości potężnej wieży telewizyjnej, nawet na prostej antenie - zwykłym dipolu, mogłem w kwaterze Rydze odbierać wszystkie multipleksy łotewskiej cyfrówki. Co w nich zobaczyłem, albo (z konkretnego powodu) nie zobaczyłem - w niniejszym artykule.

Łotewska telewizja nie jest w Polsce dobrze znanym zjawiskiem. Jej silny odbiór pod Warszawą zdarzył mi się na przestrzeni 5 lat może tylko 2-3 razy, jeszcze w epoce analogowej, i za każdym była to zbyt mała próbka by dowiedzieć się o niej czegoś więcej. Dlatego wybierając się do Rygi zabrałem sprzęt na którym mógłbym ją oglądać i spróbować poznać.

wieża telewizyjna w Rydze

Spędziwszy przed Rygą cztery dni w Wilnie, spodziewałem się podobieństw między dwiema bałtyckimi republikami, w tym również podobieństw w gospodarowaniu naziemną telewizją cyfrową DVB-T.
Jedynym podobieństwem była obecność tylko jednego niekodowanego multipleksu. I w zasadzie tyle podobieństw, bowiem podczas gdy w Wilnie zawierał on wszystkie główne kanały - publiczne i komercyjne, w Rydze mogłem oglądać tylko niekodowane kanały publiczne oraz publicystyczno-misyjne. Byłem zdziwiony brakiem głównych stacji komercyjnych - TV3 i LNT w bezpłatnej ofercie.

W czasach emisji analogowej na Łotwie TV3 i LNT były naziemnie wolnodostępne, z pokryciem 70% powierzchni kraju. Dziś, by je oglądać, łotewscy widzowie muszą zakupić dekoder i kartę z aktywnym minimum podstawowym płatnym pakietem. Ta cecha upodobniła Łotwę do Holandii, gdzie na tunerach FTA DVB-T również nie sposób oglądać innych kanałów niż publiczne, a do podstawowych komercyjnych wymagany jest dekoder. Czy to nie jest pieśń przyszłości telewizji komercyjnej również w innych krajach?



Łotewski MUX-1

Na Łotwie stan ten jest stosunkowo świeży - jeszcze do końca 2013r.  LNT i TV3 były niekodowane w pierwszym multipleksie. Po ich zaszyfrowaniu i przesunięciu na płatne multipleksy (oczywiście ku niezadowoleniu widzów), ich miejsce zajęły nowe, niekodowane kanały publiczno-misyjne. Zanim jednak o nich, parę słów o stałych lokatorach niekodowanego multipleksu - dwóch kanałach publicznej Łotewskiej Telewizji.
Gmach LTV mijałem odwiedzając sąsiadującą wieżę telewizyjną - oba obiekty są postawione na wyspie na rzece, to ciekawe. Wewnątrz dużego budynku produkowane są dwa kanały LTV.

gmach LTV

poprzednie logo LTV1

LTV1 nie miałem nigdy okazji odbierać analogowo w Polsce, mimo że na Łotwie stacja miała największy zasięg. To zapewne z powodu nadajników w pasmie VHF, podczas gdy ja preferowałem dalekie TV DX na UHF.

Trochę zapów z LTV1 spotkanego dopiero w Rydze:

Lektor to za mało - zauważyłem, że oprócz niego, łotewska telewizja nadaje napisy, których z reszta nie można wyłączyć. Zapewne jest to część edukacji rosyjskojęzycznej ludności - o tym jeszcze za chwilę.

program informacyjny "Panorama":

jingiel reklamy:

nagrałem więcej jingli i identów:

Na pierwszym kanale łotewskiej telewizji państwowej trafiłem na różnorodne programy - niemieckie telenowele i skandynawskie seriale kryminalne, programy informacyjne (Panorama i Rita Panorama), ciekawy cykl o historii i współczesności poszczególnych ulic Rygi. Najbardziej spodobało mi się jednak, że o szóstej rano, telewizja nadaje hymn narodowy.
W Wilnie widziałem że litewska telewizja także podtrzymuje ten miły zwyczaj, niestety nieobecny w rodzimej TVP. Litwa i Łotwa dzielą sporą część swojej historii, w tym również pewne wydarzenie o którym wspomniałem podczas Zappingu po litewskich kanałach TV. Chodzi o "Bałtycką Drogę" - pokojową demonstrację ludności obu krajów oraz Estonii. Pewnego sierpniowego dnia 1989 roku, trzymający się za ręce obywatele trzech (wtedy jeszcze radzieckich) republik nadbałtyckich, utworzyli "żywy łańcuch" od Tallinna po Wilno. 

Drugi program LTV już od bardzo dawna nie jest dwójką, a... siódemką! Szczęśliwa cyfra ma wskazywać na dynamiczność, nowoczesność i młodość (a polskiemu widzowi pewnie bardziej kojarzy się z dawnym RTL7). Programy na antenie LTV7 kierowane są właśnie do młodszej widowni oraz do... rosyjskojęzycznej ludności Łotwy. Główny program informacyjny LTV7 to rosyjskojęzyczne wersja "Panoramy":

jeden z identów (niestety na żadnym z zapów nie utrwaliło się logo LTV7, jak wyświetlane w trakcie programu na ekranie - w lewym górnym rogu, zachowuje czerwony kolor)





W kwestii językowej Latvijas Televizija korzysta z możliwości przekazu cyfrowego - zagraniczne filmy dostępne są zawsze z łotewskim lektorem w pierwszym kanale audio i oryginalną ścieżką dźwiękową w drugim. Na ekranie wyświetlane są wówczas napisy - utrwalone w obrazie (nie można ich wyłączyć). Jeżeli łotewski widz nie zmieni odtwarzanej ścieżki dźwiękowej, ogląda film jednocześnie i z napisami i z lektorem. Nie dotyczy to seriali innych niż anglojęzyczne podczas których jest tylko lektor, a na LTV7 produkcji rosyjskojęzycznych, którym jedynie towarzyszą łotewskie napisy.



Podróżując do odległych miejsc, jestem jednak nastawiony na lokalną kulturę i twórczość, dlatego najwięcej czasu spędziłem na kanale Riga TV24 z informacjami, publicystyką oraz rozrywką z łotewskiej stolicy. Stacja żyje w jej tempie, blisko jej mieszkańców - swoich widzów. Bardzo fajnie było oglądać w tej telewizji miejsca które zwiedziło się wczoraj, albo było dopiero zaplanowane do zwiedzenia. Równie ciekawie było przypadkiem na mieście natknąć się na siedzibę stacji, a sądząc po liczbie wejść "na żywo" z terenu, nietrudnym musiało być też znalezienie się w kadrze Riga TV24.

Od czasu zamknięcia TVN Warszawa, brakuje u nas takiego właśnie medium w tradycyjnym eterze. Kanałowi Riga TV24 życzę długich lat istnienia, wiernych widzów i sukcesów.

Stołeczny kanał Riga 24 nadawany w całym kraju, a jak jest z lokalnymi kanałami z innych zakątków republiki?
Emisję programów z poszczególnych regionów rozwiązano w bardzo ciekawy sposób. Lokalni i samorządowi nadawcy, czyli na dany moment 14 subiektów, dzielą czas antenowy na jednym kanale emitowanym na całej Łotwie - Re:TV. Ich programy są podzielone na bloki po 15 do 30-minut i emitowane kilka razy w ciągu dnia. Więcej czasu nie jest konieczne, Łotwa jest dosyć małym krajem, przy takim rozdrobnieniu na regiony, Re:TV i tak nie umknie żadna lokalna sprawa.
Do tego wszystkiego należy doliczyć audycje rozgłośni Boom FM - zarejestrowany kamerą show w studiu.

Oto zapy z programami niektórych nadawców wchodzących w skład Re:TV:

Na koniec został nam jeszcze jeden ciekawy kanał, najwyraźniejszy przykład jak obowiązki publicznego nadawcy można przenieść na nowo powstałych nadawców. Powołany w 2014 roku kanał OTV, ze sloganem "Optimistu televizija" i różnorodną ofertą miał trafiać do młodych widzów - dzieci i młodzieży. Faktycznie, wielokrotnie trafiłem na nim na talk-show prowadzone przez dzieciaki i młodzież.

Innymi pozycjami ramówki "optymistycznego" łotewskiego kanału są... wiadomości z Ukrainy w j.rosyjskim (w Rydze byłem w 2014roku, gdy wybuch kryzys na wschodzie tego kraju) oraz debata w studiu LKR - łotewskiego radia chrześcijańskiego.
W nocy natomiast leciała muzyka z ciekawej, choć nawet jak na mój krótki pobyt, powtarzającej się playlisty (klipy zaznaczone "2x"):
>>> Shapeshifters - Pusher; Katy Perry - I kissed a girl; Umay - My life (2x); Daft Punk - Harder, better, faster, stronger; 30 Seconds to Mars - Kings & queens; Royksopp - The girl and the robot; Camille - L'etourderie(2x); Bat for lashes - What's girl to do; Digitalism - Pogo; David Guetta & Micky Romero - Metropolis (2x); Corrine Bailey Rae - I'll do it again (2x); Elkupe - Upe iet un upe kluse (łotewski wykonawca); You Me At Six - Stay with me; Fat Joe - Ain't saying nothing; Kodek - All i wanna do (kolorowy łotewski wykonawca); Sigur Ros - Rembihnutur.

W trakcie przygotowywania tego posta, odnalazłem informacje że w 2015 kanał popadł w kłopoty finansowe. Na liście stacji 1.MUXu zamiast OTV widnieje "Ogres TV" - będący dotychczas tylko partnerem Re:TV. Na profilach społecznościowych OTV istnieje nadal, aczkolwiek ma dziś inne logo.


Podsumowując...
W sumie 5 stacji na jeden multipleks DVB-T w systemie MPEG4 oznacza tylko jedno - bardzo dobra jakość obrazu z wysokim bitrate'm na każdą stację. Tak przedstawia się analiza jego przepływowości:

Wszystkie programy nadawane są w MPEG4 w standardowej rozdzielczości, proporcjach 16:9 i audio 192kbps. Przekaz łotewskich kanałów SDTV realizowany jest często z wyższym debitem (w powyższym przykładzie ReTV), niż HD w wykonaniu TVP w polskiej DVB-T. -Proszę nie sugerować się jakością zapów oraz nagrań w tym poście - w trakcie ich przetwarzania jakość ich musiała się pogorszyć.  

Co ciekawe, pojemność głównego łotewskiego MUX jest mniejsza od polskiego (14mbps LV vs. 25mbps PL). Ale tylko pozornie jest to ograniczenie. Operator emisji, Lattelecom zyskuje na tym zabiegu ważną cechę. Mniejsza pojemność jest wynikiem "wolniejszej" modulacji. Umożliwia ona odbiór w trudniejszych warunkach lub przy słabszym sygnale. Nadawca muxu z wysokim FEC może emitować z nieco mniejszą mocą, a i tak uzyskiwać zasięg taki sam lub nawet większy niż przy szybszej modulacji lub niższym FEC a mocy większej. Ceną tego jest mniejsza pojemność multipleksu, ale w obecnej sytuacji, na Łotwie nie jest potrzebna większa.

Częstotliwości i odbiór
MUX1 odbierałem na kanale 28 UHF (530MHz). Na północy Polski można próbować go odbierać podczas sprzyjającego tropo (propagacji) z Liepaji (Lipawy) na k.21, albo Kuldigi - k.30.
W Rydze nadawanych jest jeszcze sześć (!) kodowanych muxów na kanałach: 31, 43, 44, 45, 48 i 59.
Pozostałe części kraju mają dostęp do 5 z nich z głównych nadajników. Szósty, zawierający kanały HD nadawany jest tylko w Rydze (DVB-T).

W spisach kodowanych i płatnych bukietów Lattelecom rzucają się w oczy międzynarodowe, znane także w Polsce kanały tematyczne, takie jak Net Geo czy Cartoon Network, ale są wśród nich również nich nieoferowane w Polsce perełki jak Outdoor Channel czy iConcerts.

Ciekawostką są w pełni łotewskie kanały tematyczne (aż 2 muzyczne): Sportacentrs.com, 360Positivus TV, Muzikas Video Kanals czy Latvijas Slagerkanals. Osobną grupę stanowią kanały rosyjskojęzyczne - łotewskie wersje kanałów z Rosji: PBK (Pierwyj Kanał), RTR Planeta, NTV Mir, CTC Baltija.
Choć bitrate niektórych kanałów przeraża (poniżej 1mbps na płatnych kanałach!), to trzy pozycje oferowane w HD - Discovery Showcase, Eurosport i MTV Live, emitowane są bardzo przyzwoicie - od 5 do 7,5mbps. Poniżej prezentuję pomiary poszczególnych multipleksów.

Informacji o pakietach i cenach można zaczerpnąć bezpośrednio na stronie operatora - Lattlecom:
https://www.lattelecom.lv/ru/dlya-doma/televideniye/nazemnoye-tv/kak-nachat-polzovatsya

pakiet kanałów HD:

Łotwa na satelicie?
Oferentem płatnej telewizji satelitarnej na Łotwie jest, tak samo jak na Litwie i w Estonii, skandynawski operator Viasat. Jego pakiety nadawane są na Astra na 5st. wschód (dawna pozycja "Sirius"). Niestety, nie ma wśród nich stacji niekodowanych, z jednym wyjątkiem w postaci stacji radiowej - Star FM, nawet całkiem popularnej nad Daugavą.
Kiedyś przez długie lata można było oglądać łotewski rosyjskojęzyczny kanał TV5 Riga (z łotewskimi napisami).

Tygodniki TV
Program łotewskich kanałów drukują tygodniki telewizyjne. Poświęciłem im osobny artykuł, z którego można dowiedzieć się jak wyglądają i czym różnią się od naszych polskich. Zapraszam do zapoznania się z nim, zwłaszcza że nigdzie poza Łotwą nie można ich dostać.

Jak widać - choć pełna ciekawostek, Łotwa strzeże swych tajemnic i zaprasza do zobaczenia ich na miejscu. Ponieważ jest to ostatni artykuł z cyklu RYGA na moim blogu, mam nadzieję że i mi udało się zaprosić Was do wycieczki do tego słabo poznanego i niedocenianego kraju.