Ryga - Zakusala: wieża TV na wyspie!

O jednym ze najbardziej udanych dzieł architektury późnego ZSRR-u, który robi dziś karierę w kapitalizmie, o przejażdżce windą w bok i włamaniu na teren dużego obiektu nadawczego. Działo się! ...w Rydze.


Charakterystyczna wysoka, żółtobrązowa postać była pierwszym elementem krajobrazu Rygi jaki wyłonił się po prawie 3,5 godziny mojej jazdy z Wilna. Zastąpienie sielskiego widoku litewskich łąk, łotewskich lasów i wiosek prze tego giganta było surrealistycznym doświadczeniem. Po pierwsze - oto ożył obrazek który setki razy oglądałem jedynie na ekranie komputera i mam go teraz, na żywo, przed własnymi oczami. A po drugie: sama w sobie wieża - wyjątkowa i niepodobna do żadnej innej takiej budowli, oglądana pierwszy czy setny raz, za każdym stanowi imponujący widok.

Dla wielu turystów właśnie to wrażenie rozpocznie wycieczkę po Rydze - jako że wieża telewizyjna jest pierwszym, najbardziej charakterystycznym i największym budynkiem miasta dostrzegalnym z przedmieść. Ale dla większości z nich będzie to też jedyny jej widok - z mostu podczas przyjazdu, lub ewentualnie jeszcze odleglejszy - ze starówki na prawym brzegu Daugavy:

3:1

 -Owszem, na zdjęciach jej sylwetka w odległości ciekawie komponuje się ze szczytami katedr i kościołów Starej Rygi, to ja jednak nie mogłem na tym poprzestać i musiałem odwiedzić - dotąd najładniejszy moim zdaniem - obiekt radiodyfuzji.

rzut techniczny wieży w galerii w jej holu

Kiedy rozpoczęła się budowa na przełomie lat 70- i 80-tych, na świecie stało już kilka monumentalnych wież telewizyjnych: w Moskwie, Berlinie, Toronto, Monachium, a nawet po sąsiedzku - w Wilnie oraz Tallinie, na których zresztą schnął jeszcze świeży cement.
Co łączy je wszystkie? -Motyw siermiężnego, betonowego trzonu, którego awangardowość zaczęła się już wyczerpywać. Chyba nawet ówczesnym sowieckim władzom zamarzył się jakiś nowszy projekt, nie tak ciężki jak dotychczasowe - równie wysoki, ale lżejszy. Echa decyzji o ostatecznym kształcie wieży telewizyjnej w Rydze słychać w okrzykach kierujących ku niej wzrok turystów - "O, Wieża Eiffela!"
No tak, tak, ryska wieża jest do niej nieco podobna (podróbka bynajmniej była celem budowniczych), jest natomiast zółtobrązowa, bardziej zabudowana - ze schowanym szkieletem, i zamiast cztero- ...trójnoga! Przy czym w żaden sposób nie wybrakowana, a od swojej paryskiej starszej siostry nawet wyższa o 67 metrów (z wierzchołkiem ponad 368 metrów ponad powierzchnią ziemi).
Pierwsze regularne sygnały popłynęły z niej w 1986 roku (drobne końcowe prace budowlane trwały jeszcze kolejne 3 lata). Gotowa budowla niedługo była dumą komunizmu. W 1991 roku, kiedy trzy nadbałtyckie republiki odzyskały niepodległość, ryska wieża telewizyjna zyskała miano najwyższej budowli w regionie, a od 2004r. - na krótko nawet najwyższej w Unii Europejskiej.

Jest natomiast klasyfikacja w której nieprędko którykolwiek obiekt transmitujący sygnały RTV będzie mógł wygrać z wieżą telewizyjną w Rydze:
Miejsce posadowienia
Nie wierzchołek góry jak w Barcelonie, nie centrum miasta jak w Berlinie, ani nie tereny podmiejskie jak wszędzie indziej, a WYSPA NA RZECE (!!) jest lokalizacją bohaterki tego posta.
Mająca źródła daleko 1000km w górę, do Rygi rzeka Daugava wpływa szerokim korytem, tuż przed centrum miasta trochę wyspując. Najdłuższą wyspą na rzece jest obstawiona w poprzek dwoma mostami i mająca 4,5km długości Zakusala. Nazwa jej po łotewsku oznacza "Królicza wyspa" (Zakis+Sala). Próżno jednak szukać tu dziś królików - prawie cała "populacja" wyspy to kadra ludzi związana albo z emisją radiotelewizyjną albo z samą telewizją, bowiem oprócz Wieży, na środkowym brzegu wysepki w obszernym gmachu znajduje się siedziba i studia Łotewskiej Telewizji Państwowej - Latvijas Televizija (LTV).

gmaszysko LTV

Znajduje się również końcowy przystanek linii autobusowej, którą podjechałem by odwiedzić wieżę (przystanek wsiadający znajdował się przy halach Centraltirgus). Na siedzibę LTV machnąłem ręką (-przecież i tak nie dadzą mi nic powiedzieć przed kamerami) i wyruszyłem jeszcze 1km pieszo w kierunku wieży.

Pokłon latarnie! -Wieża idzie!

Najlepiej dotrzeć tu popołudniem (uwaga na godziny otwarcia, a raczej zamknięcia wieży), kiedy Słońce oświetla sylwetkę budowli od zachodu. Ze względu na plan zwiedzania wylądowałem na wyspie około południa, więc o porze kiedy rzuca ona cień na kierunek z którego do niej przychodzimy. Dodatkowo podczas mojego podejścia niebo pokryły chmury, przy których zdjęcia szybko się prześwietlają, a obiekty spowite we własnym cieniu tracą kolor.

Ostatnie metry do wieży przebiegłem, bo z rzeczonych chmur zaczął padać coraz intensywniejszy deszcz, w biegu zupełnie przeoczając wejście główne. Wszedłem więc przez jakąś lukę w bocznej bramie. Można powiedzieć że w pewnym sensie wkradłem się na teren ośrodka nadawczego. Ochroniarzowi natomiast musiałem powiedzieć, że nie wcale chciałem się wkraść, a jedynie desperacko schronić przed deszczem; zresztą - zupełnie cywilne zwiedzanie wieży też było w planach. Było to wtorkowe południe i oprócz naszej dwuosobowej wycieczki, w holu przy wejściu nie było prawie nikogo.
W kasie kupiłem bilet na wjazd na platformę widokową.
Należało jeszcze poczekać na przewodnika. Ten czas wypełniła ciekawa wystawa i galeria poświęcona budowie wieży oraz planom na przyszłość - nie tylko dla ryskiej "eiffli", ale i dla całej wyspy. Jak dobrze pójdzie, za parę lat stanie się ona bardzo ciekawym centrum rozrywki.

Do tego sesja zdjęciowa z modelem wieży - w przyzwoicie dużej skali i naprawdę szczegółowym!


Po chwili pojawiła się Pani przewodniczka, osób oczekujących na nią też nagle zrobiło się więcej (aż ~osiem?). Wsiedliśmy wszyscy do windy, która .. pojechała w bok! Przez lata wśród moich znajomych pojawiały się kpiny że ktoś niby wsiadł do windy jadącej w bok (żarcik z filmu "Nic śmiesznego"). Jedną z pochyłych "nóg" wieży telewizyjnej w Rydze faktycznie jechałem w bok (bardziej do góry i nieco w poprzek, ale liczy się). Wrażenie jednak takie samo jakby jechało się zupełnie pionowo.

Podczas "pochyłego" wjazdu wypytywałem Panią przewodniczkę o jakieś ciekawostki związane z wieżą (#trudnyklient). Dowiedziałem się że przez wiele lat bardzo silny sygnał ze stolicy stanowił dosył do przemienników w centrach nadawczych nawet w najdalszych zakątkach kraju - od Lipawy po Daugavpils (w co trudno uwierzyć, bo to niemal 200km!). Zupełnie zwątpiłem jednak w aktualną wiedzę przewodniczki, gdy stwierdziła że taki system retransmisji z wieży funkcjonuje po dziś.

-Taaak? To od czego są te anteny satelitarne na dole? Mamy oto już widok z góry - jesteśmy już na piętrze widokowym - ok. 100m n.p.t., nie za wysoko w porównaniu do innych wież TV (np. w Berlinie spoglądałem na miasto z ponad 200m).

Głównymi lokatorami wieży są nadajniki Łotewskiej Telewizji. Jakie to wygodne, że jej programy są produkowane i emitowane do odbiorców z jednego miejsca - siedzibę LTV i wieżę dzieli na wyspie zaledwie kilometr.
W czasach TV analogowej obsada kanałów była następująca:
LTV1 - VHF-1 k.R3 (150kW)
LTV7 - VHF-3 k.R10 (158kW)
TV3 - UHF k.31 (330kW), dwa czy trzy razy tę emisję złapałem w Polsce (nagranie na YouTube)
LNT - UHF k.28 (380kW), sygnał złapał kolega Dxer w Wielkopolsce (Ostrów)
TV5 - VHF-3 k.R7

Aktualnie te i nowe kanały nadawane są w multipleksach cyfrowych:
niekodowane: (k.28) - LTV1, LTV7, Re:TV, Riga TV24, OTV
kodowane na kanałach: 31, 43, 45, 48, 59 i 66

Stacje radiowe nadawane są zaś następująco: 

89.2v	R.SWH Rock	4.50
90.0h	R.SWH Gold	0.50
90.7h	LR 1	35.00
91.5h	LR 2	35.00
93.9h	Baltkom Radio	10.00
94.5v	Retro FM
95.8h	LR 6 Naba
96.8v	Super FM	0.50
99.5h	Evropa +	4.50
101.8h	Latvijas Kristigais R.	5.10
102.3h	R.Skonto Plus	0.23
102.7h	R.Mix FM	6.90
103.7h	LR 3 Klasika	10.0
104.3h	European Hit Radio	4.25
105.2h	R.SWH	13.00
105.7h	R.SWH Plus	3.70
106.8v	R.TEV
107.2h	R.Skonto	4.60
107.7h	LR 4 Doma Laukums	6.60

Jak na każdym dużym obiekcie, oprócz cywilnych emisji RTV, skupione są też rozmaite łącza, transmisje służbowe i sam nie wiem co jeszcze...

Wracając do wizyty na wieży - Na zewnątrz panowała ulewa i trzeba było też chwilę poczekać aż opadnie kurtyna deszczu i odsłoni widoki. Ci biedni kajakarze nie mieli szczęścia:

Ale po chwili wypogodziło się i w ich miejsce nadpłynął słoneczny narciarz wodny:

Oraz panorama słonecznej Rygi (horyzont to już Morze Bałtyckie - Zatoka Ryska)

Teraz doskonale widać na czym stoimy!

Cień wieży na wyspie i rzece (wg. infografiki w holu budynku wieży, doskonale spisuje się jako największy w kraju zegar słoneczny).


Tak jak wspomniałem - są na świecie tarasy widokowe na większych wysokościach, widoki z których to jak oglądanie planu miasta. Tu w Rydze, to nie wysokość jest atutem, a nietypowe umiejscowienie obiektu owocujące urozmaiconym krajobrazem za szybami tarasu - wody i ziemi, rzeki, zieleni i miasta (a nawet morza).

Wyjście z wieży nie oznaczało końca widoków. Dopiero teraz, gdy na niebie odważnie świeciło słońce, a chwilami niebo było całkowicie bezchmurne, mogły wyjść takie impresje:

 

 Przy wyjściu z terenu RTCN Zakusala (tym razem już oficjalnym, bez wykradania się), pożegnała nas abstrakcyjna rzeźba z betonu i drutu - "Satelits" (było go widać też na zdjęciach zrobionych z góry z tarasu):

Kto w Rydze będzie miał mniej czasu niż ja, bądź też z różnych innych powodów nie będzie mógł udać się do Wieży, dla widoków na miasto z wysokiej perspektywy może udać się na szczyt katedralnej wieży na Starym Mieście, albo na taras widokowy tego budynku:

Nie, z Warszawy oczywiście nie widać Rygi (co najwyżej Pragę i Włochy :p)...
To bliźniak naszego poczciwego Pałacu Kultury i Nauki - Zinatnu Akademija należący Łotewskiej Akademii Nauk. Jego wietrzny taras widokowy oferuje bardzo ładne spojrzenie na wieżę telewizyjną (pierwsze zdjęcie pod tytułem tego posta), widoki na miasto oraz na pewien obiekt w oddali.. (foto poniżej)
Czym jest i komu służy - o tym w następnym odcinku:)

BONUS TRACKS:
Opis innego polskiego turysty, całe szczęście że jednocześnie fana architektury na archiportalu Bryła.pl:
http://www.bryla.pl/blogi/iarchitektura/2012/09/wieza_telewizyjna_i_radiowa_w_rydze/1

A więcej zdjęć na wyposażenie antenowe wieży dostępne na innej stronie:
http://eastern.breloehr.de/lv-riga_lvrtc.htm