Łotwa - Bandscan Riga

Oto bandscan radiowy pasma FM ze stolicy Łotwy
sporządzony w dn. 22-26.08.2014, głównie godziny nocne
odbiornik: tuner Sony XDR-F1HD (GTK interface)
antena: dipol 2-teleskopowy "rabbit ears"

Po czterech dniach zwiedzania ulic, zaułków i pasm radiowych Wilna, przyszedł czas na drugą część wyprawy - eksplorację Rygi. Ponieważ północny sąsiad Litwy jest w Polsce prawie w ogóle niepoznany, właśnie na tę część wyprawy cieszyłem się najbardziej.
Nasza wycieczka zakwaterowała się na wysokim piętrze secesyjnej kamienicy w dzielnicy o dosyć zwartej zabudowie (Stabu Iela), prawie 1,5 km na wschód od dworca kolejowego, tylko 3,5km od ryskiej wieży telewizyjnej. Sama Ryga położona jest dosyć nisko - jest w końcu miastem portowym nad Morzem Bałtyckim, dokładniej - nad zatoką której użyczyło nawet swoją nazwę.
Nie złapałem tu (prawie w ogóle) dalekich stacji, co zresztą było kontynuacją "passy" z Wilna, które odwiedziłem wcześniej podczas tego samego wyjazdu. Ale w końcu po to odwiedza się te wszystkie dalekie miasta by poznać ich lokalne stacje radiowe, a nie szukać jeszcze dalszych. A oto i sam bandscan:

MHz	stacja (RDS)	lokalizacja	kW	km	język	odbiór
88,6	JUMOR_FM	Riga - Ulbroka	1,1 kW	10 km	RU	6
89,2	SWH_ROCK	Riga - Zakusala	4,5 kW	4 km	LV	6
89,8	Radio7	Sigulda	0,5 kW	58 km	LV	1
90,0	SWH_GOLD	Riga - Zakusala	0,5 kW	4 km	LV	6
90,7	__LR-1__	Riga - Zakusala	35,0 kW	4 km	LV	6
91,2	Radiocentras	LITWA, Telsiai - Tryskiai	1,0 kW	137 km	LT	2
91,5	__LR-2__	Riga - Zakusala	35,0 kW	4 km	LV	6
91,9	TOPradio	Iecava - Dimzukalns	2,5 kW	32 km	RU/LV	6
	^ dyn. RDS PS
92,2	tent ZIP FM	LITWA, Siauliai - Bubiai	1,0 kW	126 km	LT?	1
92,4	Kurzemes R.	Tukums	2,0 kW	57 km	LV	3
93,1	pieci.lv	Riga - Ulbroka	5,0 kW	10 km	LV	6
93,9	BALTKOM_	Riga - Zakusala	10,0 kW	4 km	RU/LV	6
94,5	RIGA____	Riga - Zakusala		4 km	LV	6
94,9	CAPITAL_	Riga - Ulbroka		10 km	LV	6
95,5	Hiti Rossii	Jeglava		43 km	RU	4
95,7	tent. Pukas	LITWA, Siauliai - Bubiai	0,5 kW	126 km	LT?	0-1
96,2	_ROSSII_	Riga - Agenskalns	2,0 kW	3 km	RU	6
	= Hiti Rossii
96,8	Super_FM	Riga - Zakusala	0,5 kW	4 km	LV	6
	^ dyn. RDS PS
97,3	RETRO_FM	Riga - Ulbroka		10 km	RU	6
98,0	Capital FM	Jeglava		43 km	LV	3+
98,3	TOPradio	Riga - Zakusala		4 km	RU	6
	^ dyn. RDS PS
99,0	RETRO_FM	Jurmala		20 km	RU	5
99,5	EUROPA+_	Riga - Zakusala	4,5 kW	4 km	RU	6
100,0	********	Riga - Agenskalns	2,5 kW	3 km	RU	6
	^ dyn. RDS PS
100,5	BBC WS	Riga - Agenskalns	1,2 kW	3 km	ENG	6
101,0	business	Riga - Ulbroka	2,0 kW	10 km	LV	6
101,8	__LKR___	Riga - Zakusala	5,1 kW	4 km	LV/RU	6
102,3	Skonto	Riga - Zakusala	0,2 kW	4 km	LV/RU	6
102,7	_MIXFM__	Riga - Zakusala	6,9 kW	4 km	RU/LV	6
103,2	Avtoradio	Riga - Agenskalns	0,2 kW	3 km	RU	6
103,7	__LR-3__	Riga - Zakusala	10 kW	4 km	LV	6
103,9	Lietus	LITWA, Siauliai - Bubiai	1,0 kW	126 km	LT	1
104,3	Eiropas_	Riga - Zakusala	4,2 kW	4 km	ENG/LV	6
	^ dyn. RDS PS
105,2	__SWH___	Riga - Zakusala	13 kW	4 km	LV	6
105,7	SWH_PLUS	Riga - Zakusala	3,7 kW	4 km	RU	6
106,2	STAR_FM_	Riga - Ulbroka	6,3 kW	10 km	LV	6
106,6	Star FM	Bauska - Torni	1,0 kW	60 km	LV	3
106,8	RadioTEV	Riga - Zakusala		4 km	LV	6
107,2	_SKONTO_	Riga - Zakusala	4,6 kW	4 km	LV	6
107,7	__LR-4__	Riga - Zakusala	6,6 kW	4 km	RU	6

W Rydze można odbierać równo 30 stacji z lokalnych nadajników (w Warszawie - 29).
Dwadzieścia z nich nadawanych jest z wysooooookiej wieży telewizyjnej na rzecznej wyspie(!) Zakusala w bliskości centrum miasta, dalsze 6 stacji z masztu radiowego Ulbroka - tuż na wschód od granic stolicy i 4 z Agenskalns - wieży w lewobrzeżnej ("mniejszej") połowie Rygi. Do wymienionych obiektów nadawczych wrócę w kolejnym artykule (ze zdjęciami!), a tymczasem trochę dźwięków:

Czego można posłuchać na tych 30 stacjach, dowiecie się z poprzedniego artykułu: stacje radiowe FM w Rydze, w tym poście przedstawiam je od strony technicznej.

Jeśli chodzi o brzmienie, nie dziwi że jak niemal wszędzie, fason trzyma oczywiście publiczny nadawca - Latvijas Radio. Nadawcy komercyjni tacy jak SWH czy Star FM nie stosują presetów bardzo zniekształcających brzmienie muzyki, a jedynie zwiększające głośność. Z tym zabiegiem mocno przesadziło TOP Radio, którego spotkanie na paśmie radiowym można porównać do zderzenia ze "ścianą dźwięku" - doskonale słychać na kompilacji jingli, jak wyróżnia się wśród pozostałych stacji. Dosyć głośne, do delikatnego przesteru było też Retro FM 97,3.
Z drugiej strony - choć dosyć ciche, to z szeroką modulacją nadawało Yumor FM - wyraźnie słyszane też na sąsiednich względem 88,6 częstotliwości (88,5 i 88,7), co na tunerze XDR wskazuje na winę nadajnika.
Mało sopranu było w brzmieniu 100,0 MHz - Radio Pik

RDSy w Rydze
Większość stacji radiowych na Łotwie nadaje statyczny RDS - publiczne Latvijas Radio, wszystkie stacje SWH. Te stacje, które jednak nadają dynamiczny PS ograniczają się do 2-3 klatek, podając w nich jedynie  nazwę i częstotliwość.
Są jednak niechlubne wyjątki, które z wyświetlacza odbiornika radiowego zrobiło swoim słuchaczom e-booki. Rekordzista - Super FM wysyła 30 klatek, gdzie oprócz swojej nazwy, nazwy wykonawcy i tytułu granego utworu przypomina o ...dzisiejszych imieninach:
Super_FM | 96,8_MHz | _Varda__ | _dienu__ | _svin-__ | Ludvigs_ | Ludis___ | _Ivonna_ | Patrici  | atricija | -ARTIST- | _MODERN_ | TALKING_ | -TITLE-_ | ATLANTIS | ___IS___ | CALLING_ | (S.O.S._ | __FOR___ | _LOVE)__ | Super_FM | 96,8_MHz | Super_FM | 96,8_MHz |  Super_FM

-Sto lat!
Wykonawców i tytuły podaje tez European Hit Radio. Co ciekawe (ale w RDS raczej zbędne) - wraz z informacją o dacie wypuszczenia singla, np:
Eiropas_ | __hitu__ | _radio__ | -ARTIST- | MAROON5_ | -TITLE-_ | MAPS____| -FIRST__ | _ON_AIR- | 06.2014_

oraz rozgłośnia Hiti Rossii 96,2 mająca trudniejsze zadanie - musi dokonać transkrypcji nazwy i tytułu z cyrylicy (jako że RDS wyświetla tylko podstawowe litery alfabetu łacińskiego):
__HITI__ | _ROSSII_ | -poJET-_ | Artist__ | -pesnya- | Songname

Informacje o bieżącym kursie euro, dolara, giełdowej cenie złota podaje RDS PS Radia Pik (100,0 FM). Ogólnie wiele informacji, ale brak w nich ...własnej nazwy!
******** | *MARIKA* | 67286760 | *_GBP_*_ | 0.8080-_ | _-0.7920 | *_RUB_*_ | 48.40-__ | __-47.00 | gold-585 | 16.30___ |

W Radiotekstach można było z kolei dowiedzieć się jakie są lajnery niektórych stacji (inne zazwyczaj umieszczały tam dane kontaktowe do biura reklamy):
SWH Gold: Zelta_Veerta_Muuzika („Muzyka warta złota”)
LR2: _SKAN_LATVIJAS_POPULARAKAIS_RADIO____LATVIJAS_RADIO_2 
                                                                         (słuchasz najpopularniejszego łotewskiego radia)
TOPradio_is_The_Best_Dance_Radio_in_Latvia______________________
LKR (Latvijas Kristigais R.): LAI_____DIEVS___TEVI____SVEETII
                                                                          (niech bóg ci błogosławi)
104,3_MHz_-_European_Hit_Radio_-_Eiropa_pirktako_dziesmu_radio__


 W trakcie mojego pobytu trzy stacje nadawały monofonicznie i bez RDS - Avtoradio, BBC World Service (tu nawet dał się słyszeć przester. Szkoda, bo również w Wilnie emisja BBC WS nie była poprawna).
oraz jedno z dwóch Radio Skonto.
- Zdziwiłem się obecnością dwóch różnych wersji Radio Skonto - dobrze brzmiące na 107,2 i chyba retransmitowane ze słabej jakości streamu internetowego (i w mono) na 102,3.
Już po moim wyjeździe z Rygi, Radio Skonto na 102,3 poprawiło jakość dźwięku i wyświetliło RDS (SKONTO+_) - może to tylko chwilowa awaria albo jeden z etapów uruchamiania - nadajnik pracuje od niedawna.


Sygnały semilocalne
Praktycznie w okolicy Rygi (do 50km) nie ma zbyt wielu nadajników - płaski teren, a w jego centrum wysoka wieża w stolicy zapewniają pokrycie aż 1/3 powierzchni tego niewielkiego kraju. Może więc nie powinienem narzekać, że złapałem tak niewiele sygnałów spoza miasta.

Z zadziwiająco silnym sygnałem - równym miejskim nadajnikom, z odległości 32km wdziera się do ryskiego eteru TOP Radio na 91,9 z Iecavy-Dizumkalns (nadajnik musi mieć wydajny system antenowy) - choć niepotrzebnie tylko dublując swoją emisję z 98,3.

Na 99,0 MHz dublowało się z kolei Retro FM nadawane z nadmorskiej Jurmali. Co ciekawe, mimo że emisja z tego nadajnika miała gorszą jakość dźwięku (kompresja jak 80kbps mp3), o sekundę czy dwie wyprzedzała brzmiące lepiej stołeczne 97,3.  Jurmala była słabsza niż Dizumkalns, ale nadal z RDS.

Z niewielkim szumem odbierałem Krievijas Hiti 95,5 i Capital FM na 98,0 z Jeglavy (po polsku: Mitawa).
Znane mi z nasłuchów jeszcze w Polsce, Kurzemes Radio na 92,4 z Tukums (-pamiętam że jadąc do Jurmały należało wsiąść w pociąg do tej destynacji) niestety szumiało bardziej (na o=3). W niektórych spisach Kurzemes podana jest jako pełnoprawna, zdatna do słuchania stacja w stolicy. Z moich pomiarów wynika coś przeciwnego.

DXy!
Jak wspominałem, po pierwszej sesji nasłuchu w Rydze straciłem nadzieję na jakiekolwiek DXy, o stacjach z sąsiedniego kraju nawet nie wspominając. Parę odległych sygnałów jednak się trafiło i każdy z nich ma ciekawą historię odbioru.

Najdalszym nadajnikiem złapanym na mojej skromnej instalacji było litewskie Telsiai na 91,2 MHz - 137km na południowy zachód. Myślałem wiec że to może jakaś inna stacja, ale jingiel z identyfikacją "Radiocentras" zaskoczył mnie totalnie! Słaby sygnał RC wcisnął się między dwa najsilniejsze na skali lokalne sygnały LR-1 i LR-2 i mimo mocy nadajnika tylko 1kW, jego odbiór obserwowałem niemal codziennie. To potwierdza że Telsiai musiało być bardzo korzystnie ulokowane względem mojej lokalizacji w Rydze. Potencjalnie było wiele bliższych i silniejszych od Telsiai nadajników, które mogły pojawić się jako jeszcze silniejsze, a nie było ich wcale!

Drugie miejsce ryskich DXów należy do Siauliai - Bubiai, oddalonego o 127km litewskiego RTCN, skąd odebrałem mimo że aż 3 sygnały, to każdy ekstremalnie słaby - uszy człowieka nieprzyzwyczajone do nasłuchów FM DX nie usłyszałyby ich w ogóle. Ja sam byłem na granicy przekonania czy "coś tam jest". Jeden z sygnałów, na 95,7 nagrałem i powtórnie odsłuchałem w domu. Odszumienie nagrania metodą odtworzenia w 8-krotnym przyspieszeniu wykazało wyraźną obecność melodyjki - Radia Pukas. Ta metoda detekcji dźwięku w ekstremalnie zaszumionych nagraniach jest bardzo wydajna, przy tym ciekawa i może w innym artykule do niej jeszcze wrócę.
A z Siauliai złapałem jeszcze 92,2 ZIP i 103,9 Lietus, podejrzewam także że pod lokalną intermodulacją na 88,2 przebłyskiwał ZIP FM. Pozostałe częstotliwości z Bubiai niestety kolidowały z lokalnymi stacjami z Rygi.

Trzeci sygnał "DXowy", choć również bardzo słaby, okazał się moim najciekawszym radiowym odkryciem podczas pobytu w Rydze - o jego wielkości przekonałem się już po powrocie.
Słabiutko odbierana stacyjka na 89,8 była niezdatna do słuchania na miejscu w Rydze, wiec nagrałem fragment odbioru i w toku identyfikacji po powrocie, wytypowany został jeden kandydat: Radio 7 (Radio Septini) z Siguldy, 58km na wschód od Rygi. Z ciekawości włączyłem sobie w domu stream internetowy Siódemki i... OMFG! Przyjemna muzyka i piosenki, które polecam wszystkim ceniącym dobre granie oraz chcącym odetchnąć od "oklepańców" w eterze.
Najstarsza (podobno) rozgłośnia prywatna na Łotwie prezentuje również bardzo przyjemną, zmienianą sezonowo scenografię na swojej stronie www: www.radio7.lv

Już prawie koniec...
Ciekawy i tylko na pozór odległy łotewski eter znajduje się w zasięgu propagacji troposferycznej z Polski, dlatego stacje radiowe LR-1, LR2-, Kurzemes Radio i SWH parokrotnie łapałem z domu w całkiem niezłej jakości (a na dobrą sprawę krótkotrwały odbiór silnych sygnałów z Rygi jest możliwy codziennie!). Pierwszy raz Łotwę pod Warszawą złapałem 14.07.2005 (no proszę, równo 10 lat temu) i to od razu podczas silnej propagacji która zmiotła lokalny sygnał radia Plus z 90,7 MHz, zastępując go pierwszym programem łotewskiego radia prosto z Rygi:

A zatem niemal jak w przypadku wszystkich wcześniej odwiedzonych krajów, eter w Rydze nie był mi całkowicie obcy, natomiast cennym doświadczeniem stała się możliwość poznania go z bardzo bliska, na miejscu.