Na pierwszy rzut ucha, neapolitański eter mógłby przypominać ten rzymski. W obu miastach pasmo fal ultrakrótkich FM jest jednakowo wypełnione ogromną liczbą sygnałów, wielu tych samych stacji radiowych: publicznych RAI i komercyjnych. Dzięki temu jednak, co usłyszałem i przeczytałem o Neapolu przed wyjazdem, podczas nasłuchów na miejscu wychwyciłem w eterze jego unikalny, regionalny koloryt.
Neapolis usytuowane jest mniej więcej w połowie długości zachodniego wybrzeża Półwyspu Apenińskiego. Jest stolicą regionu Kampania i - nieformalnie, również stolicą całego włoskiego południa. Do Rzymu jest stąd niespełna 200km, ale gdzieś między oboma miastami przebiega granica dzieląca Włochy na regiony północne i południowe - to jest: bardziej i mniej zamożne. Z tego względu odległość i różnice między oboma miastami wydają się jeszcze większe, a mieszkańcy południa, bardziej niż ci z północy, podkreślają przywiązanie do swojej małej ojczyzny.
 |
| flaga z barwami lokalnego klubu futbolowego na typowej uliczce śródmieścia |
O specyficznym pięknie okolic, w których spędziłem tydzień we wrześniu 2016, traktują tradycyjne pieśni określane 'canzone napoletana' - serenaty, mattinaty, a przede wszystkim tarantelle. Mimo, iż jest trzecim największym miastem Włoch, charakterem Neapol bardziej przypomina urocze, prowincjonalne miasto, aniżeli zglobalizowaną metropolię. Nie brakuje więc tematów dla śpiewanych strof.
Neapolitańskie pieśni opowiadają romantyczne historie o poczciwych mieszkańcach miasta i okolic, którzy tak jak dawniej są przywiązani do tradycji, zwyczajów oraz religii. Choć może mniej zamożni, czerpią większą radość z życia i nie żyją w pośpiechu jak mieszkańcy Rzymu, czy Mediolanu. Co bardzo ważne, piosenki te wykonywane są w miejscowym dialekcie, który moim zdaniem mógłby być klasyfikowany jako zupełnie osobny język. Charakteryzuje się on własnym słownictwem, wieloma określeniami kolokwialnymi, zdrobnieniami, skrótami i połączeniami słów oraz specyficzną wymową, która - może to też tylko moje wrażenie - przypomina dziecięce gaworzenie. Koniec końców - dialekt, czy też język neapolitański, jest bardzo śpiewny - nawet bez akompaniamentu instrumentów! Nic więc dziwnego, że właśnie na nim powstał kanon najpiękniejszych piosenek i ballad we Włoszech.
 |
| płyty w sklepie z pamiątkami |
Zapoznając się z tym tematem, jeszcze przed wyjazdem ze zdumieniem odkryłem, że melodie paru najsłynniejszych pieśni neapolitańskich są mi już dobrze znane. Ba, kto nie potrafi zanucić chociaż pierwszej linijki "O sole mio"? A pochodzi ono właśnie stąd! Jeszcze większym zaskoczeniem było dla mnie uświadomienie, że bardzo dobrze znam również melodię piosenki napisanej na okazję... otwarcia kolejki zębatej na Wezuwiuszu! -Jak, gdzie i kiedy coś tak specyficznego mogło wpaść w moje ucho? Okazało się, że musiało się to stać niejako "rykoszetem".
Podczas głębokiego kryzysu na przełomie XIX i XX w. wielu mieszkańców Neapolu i Kampanii wyemigrowało za Ocean. Zabrali tam część swojej kultury, m.in. właśnie piosenkę Funiculi', funicula' ("Kolejką w górę, kolejką w dół"), której melodię kojarzyłem z... amerykańskich kreskówek Looney Tunes! Jak pamiętam, musiała pojawiać się w jakichś dynamicznych scenach.
Znajome melodie, znajome głosy...
Na miejscu, co wieczór, na częstotliwościach 88,6 i 87,9 mogłem spotkać się również z głosem pewnego spikera, który poznałem kiedyś via SpE FM DX w Polsce. Z pewnych względów zapadł mi mocno w pamięć - oprócz wyraźnego dialektu w rozemocjonowanej i narzucającej się wypowiedzi, miał okropną "nosową" wadę wymowy... Wpadłem na niego kiedyś na neapolitańskiej częstotliwości 88,6 MHz, której towarzyszył tajemniczy napis w RDS: WauVGuv7.
Z zagranicznego forum radiowego dowiedziałem się później, że głos należy do Gennaro D'Auria - ikony neapolitańskiego eteru, prezentera Radia Camaldoli Stereo (Camaldoli to nazwa wzgórza w zachodniej części Neapolu) i jednocześnie jego właściciela. Dziwny RDS musiał być awarią w lokalnej rozgłośni, która zadziałała wtedy jako zmyłka.Moje pierwsze wrażenie, iż spiker brzmiał jak nawiedzony, okazało się poniekąd słuszne - Gennaro jest jasnowidzem, magikiem, wizjonerem, ale chyba przede wszystkim hipnotyzerem, gdyż podobno uzależnił od siebie bardzo wielu dzwoniących do jego programów, również telewizyjnych. Jasnowidz występuje w nich zawsze w czarnych okularach, co w połączeniu z irytującą, ale z jakiegoś powodu przykuwającą uwagę manierą wypowiedzi, sprawiło że stał się też obiektem kpin i memów.
Ze względu na wokalne cechy charakterystyczne, podczas nasłuchów w Neapolu, rozpoznałem Gennaro D'Auria bez problemu. Byłem zaskoczony, że po tylu latach (już ponad 10!), nadal był aktywny w eterze - i to każdej nocy!
Jego program na antenie RCS to cartomanzia - "czytanie" z kart, czyli audycja typowa dla włoskich niskobudżetowych kanałów rtv. W tym rejonie Włoch już samo imię naszego bohatera podświadomie wzbudza zaufanie, gdyż San Gennaro (Święty January) jest patronem miasta, z którym związany jest z "cud" krwi przechowywanej w tutejszej katedrze, samoczynnie zmieniającej stan skupienia.
Skłonność do ufania jasnowidzom (z tego rejonu wywodzi się też mityczna wieszczka Sybilla), przenikająca się z wiarą w religijne cuda wydaje się mieć swoje wytłumaczenie. Mieszkający od zawsze u stóp drzemiącego wulkanu neapolitańczycy żyją w permanentnym poczuciu zagrożenia i niepewności, dlatego szukają pomocy i odpowiedzi na pytania dotyczące przyszłości. Sukces jasnowidza nie powinien dziwić tym bardziej, choć w eterze stanowi on fenomen.
 |
| jeden z memów o Gennaro D'Auria - JASNOwidzu w CIEMNYCH okularach |
Nadal Neapol, choć zmieniam temat - lub inaczej: wskakuję do innej łódki.
Co ciekawe, okazało się, że stacja podświadomie zwróciła moją uwagę już parę miesięcy wcześniej, gdy skanowałem pasmo FM w samolocie, lecąc na Maltę. Zachowało się z tego krótkie nagranie, które zidentyfikowałem później, właśnie po stylu muzycznym. Radio Yacht zakończyło działalność kilka miesięcy po moim wyjeździe, ale format na jej częstotliwości nie zmienił się prawie w ogóle, kontynuowany przez przejmujące jego częstotliwość MC2 (RMC2 = Radio Monte Carlo Due). Znałem je wcześniej z satelity i również chętnie słuchałem w domu.
W sezonie Sporadic E 2017 odebrałem neapolitańską częstotliwość 101,2, jako FM DX w Polsce, już z muzyką MC2. Poniższe nagranie to właśnie ten odbiór - styl równie dobrze mógłby definiować też Radio Yacht, polubione na miejscu:
Nazwa wysepki Capri pojawiła się przy okazji Radia Yacht nie bez powodu - rozgłośnia jest spin-off'em głównego Radia Capri. Ono również nadaje w Neapolu oraz z nadajnika na samej wysepce i jest dosyć typową rozgłośnią z muzyką pop. Mając liner "No snob music", R.Capri postanowiło umieścić "snob music" w osobnym kanale i tak zapewne powstało Radio Yacht.
Nadajnik radiowy Monte Solaro na wysepce Capri:
Jedyną stacją w języku innym niż włoski i neapolitański jest w Neapolu AFN The Eagle (107,0 MHz), nadające dla stacjonujących tu wojsk amerykańskich - dokładniej marynarki wojennej. Jak usłyszałem, na antenie pojawia się jej ID: "AFN Naples", co oznacza, że program jest tworzony lokalnie.
To stacje, na które ja zwróciłem uwagę, będąc w Neapolu - a których najchętniej słuchają jego mieszkańcy?
Aż 4 stacje nadawane z Neapolu notowane są na szczycie listy najchętniej słuchanych rozgłośni w mieście i w regionie Kampanii. To ewenement na skalę wszystkich miast we Włoszech, gdzie na podium trafiają najczęściej RTL102.5, RDS, Deejay i może jedna lokalna.
Stacjami tymi są: Radio Kiss Kiss jest nadające muzykę pop (z nadajnikami w całych Włoszech),
KissKiss Italia z przebojami włoskimi i lokalne Kiss Kiss Napoli, przyciągające słuchaczy, którzy oprócz muzyki oczekują też informacji z życia miasta oraz sportowych. Do tej samej grupy radiowej należy też klubowo-taneczne Radio Ibiza - mimo dosyć niszowego formatu również bardzo wysoko notowane w rankingach. Dobrze radzi sobie też lokalne Radio Marte, pierwsze radio prywatne w regionie, założone w latach 70-tych przez grupę radioamatorów. Jego nazwa odnosi się do sondy kosmicznej, wysłanej w tym samym roku na Marsa. W obu przypadkach był to lot w nieznane...
Ja podczas swojej wycieczki do Neapolu również poznałem wiele miejsc i nowych zjawisk oraz doświadczeń - miejski folklor stolicy Kampanii, dolce vita w Sorrento i na wysepce Capri, barokowy pałac królewski w Casercie, tajemnice skryte przez wulkan w Pompejach, Herkulanum, no i oczywiście sam Wezuwiusz. Zatoka Neapolitańska zapewnia przeogromną masę atrakcji. Doliczając do tego wyprawy do centrów nadawczych (o nich w kolejnych postach!) uzyskuję dobrą wymówkę, dlaczego w trakcie tygodniowego pobytu nie słuchałem radia więcej, niż jedynie robiąc bandscan. Aczkolwiek, co wieczór i tak poświęcałem temu co najmniej godzinę, co w połączeniu z obserwacjami w Polsce ze Sporadic E z Neapolu, stworzyło całkiem ciekawe wrażenie o tutejszej radiofonii. Choć w cieniu wulkanu, to na pewno nie znajduje się w cieniu stacji z Rzymu i Mediolanu.
O Neapolu na blogu również w postach:
Bandscan Neapol - radiowy eter u stóp wulkanu
Prasowy bonus track:
Sukcesy naszego rodaka były miłym wątkiem podczas pobytu w Neapolu:
i nawet Rzym złożył Neapolowi hołd:
słowem - w Neapolu było jak w raju
Poprzedniego wieczoru:
Linki i źródełka:
https://www.millecanali.it/le-tv-e-le-radio-locali-piu-seguite-campania-puglia-e-basilicata/
https://www.spotandweb.it/news/802273/radio-locali-regione-per-regione.html.
https://www.spaccanapolionline.com/event/gennaro-dauria-incontra-i-suoi-fan/
https://www.ilroma.net/rubrica/i-personaggi/il-radioamatore-che-ha-fondato-radio-marte
Bardzo podobają mi się Twoje artykuły. Trafiłem tu przypadkiem, ale będe zaglądał częściej.
OdpowiedzUsuńWielkie dzięki! Nowe artykuły juz wkrótce, a do tego czasu zapraszam do przeglądania archiwów. Pozdrowienia! /MŁ
Usuń