To ciekawe, że w każdym z sąsiadujących z nami krajów cyfryzacja telewizji przebiegała według różnych scenariuszy. W artykule prześwietlę pod kątem technicznym i programowym zawartość litewskich (wileńskich) multipleksów DVB-T, która mogłaby być ciekawą symulacją jednego z zarzuconych przed laty planów cyfryzacji w Polsce. Popatrzymy też na instalacje antenowe w Wilnie.Na początek jednak w paru słowach powspominam litewską TV analogową, gdyż od niej zaczęła się moja znajomość z mediami tego kraju. Będzie to też wyjaśnienie, dlaczego Litwini wybrali właśnie taki a nie inny schemat w swojej naziemnej cyfrówce.
Ze względu na wzajemne sąsiedztwo obu krajów i sąsiedztwo Bałtyku, w specyficznych warunkach DXowy odbiór litewskich sygnałów TV był u mnie pod Warszawą możliwy nawet do paru razy w ciągu roku. Z północnego-wschodu jako pierwszy poznałem kanał BTV, a później też TV3, L1 i LNK, oraz jako ostatni - TangoTV. Oto loga litewskich stacji tv z czasów moich analogowych DXów:
Mając już doświadczenie z telewizją naszych sąsiadów, nie doznałem dużego szoku nowości po przyjeździe do Wilna. Choć niewątpliwie wraz z wymianą linii PAL na piksele MPEG-4, zaszło sporo zmian. Przyjrzałem się im bardzo dokładnie, gdyż na miejsce zabrałem tuner DVB-T i laptopa z odpowiednim oprogramowaniem.
Cyfrowa telewizja po litewsku to "Skaitmeninė televizija", natomiast naziemna telewizja cyfrowa - "Skaitmeninė antžeminė televizija". Oto loga kanałów, które tą drogą oglądałem będąc w Wilnie:
W_stolicy Litwy nadaje 6 multipleksów telewizji cyfrowej:k.57 (762 MHz) - LRTC1 tinklas ("sieć")
k.26 (514 MHz) - LRTC2 tinklas #kodowany
k.50 (706 MHz) - TEO1 tinklas #kodowany
k.38 (610 MHz) - TEO2 tinklas #kodowany
k.37 (602 MHz) - HD kanalai #kodowany
k.53 (730 MHz) - Balticum TV #kodowany
- w reszcie kraju można odebrać minimum 2-3 MUXy.
5 wileńskich MUXów odbierałem na pierwszym piętrze kamienicy w pobliżu dworca kolejowego. Tunerem był DVB-stick podłączony do laptopa, anteną zaś 2-teleskopówka "Rabbit Ears" ze złożonymi ramionami (dopasowanie do długości fali w paśmie UHF).
Co do siły siły sygnału, nie za wysoko wypadał główny MUX LRTC1 z niekodowanymi kanałami. O wiele lepiej od niego odbierałem dwa inne, kodowane. Nie udało mi się natomiast złapać MUXa TEO2 z Litevos Rytas.tv. Nie powiódł się też odbiór białoruskiego MUXa na k.44 z Geranyon'ów, no ale to w końcu aż 60km odległości, podczas gdy do wileńskiej wieży TV - tylko cztery.
MUX1 ("LRTC tinklas")
Tylko ten jeden mux na Litwie jest w całości niekodowany. Tak jak w Polsce nadawany jest on w MPEG-4, z tymże tu dostępne są tylko programy w formacie SD, co z drugiej strony owocuje ich większą liczbą w zestawie. Zamiast ośmiu - dziesięć stacji TV, których jakość na ekranie oceniłbym jako podobną do kanałów TVP SD w polskim MUX3.
MUX1 ma bardzo szczelne pokrycie w kraju i zachowany charakter odtworzeniowy. Tzn. jego celem była jednoczesna cyfryzacja wszystkich analogowych stacji publicznych i komercyjnych oraz wyrównanie ich zasięgu. Umieszczono je więc w jednym bukiecie. Właśnie taki scenariusz początkowo rozważano także w Polsce, ale dwaj główni nadawcy komercyjni wyłamali się z tego założenia. Litewska naziemna telewizja cyfrowa jest więc niejako "symulacją", jak cyfryzacja mogłaby przebiegać u nas.
Największym wygranym pierwszego multipleksu jest nadawca LNK - zakupując przed laty kanał BTV, zapewnił sobie aż 5 (!) slotów (LNK, BTV, TV1, Liuks! i InfoTV). Drugi nadawca komercyjny, TV3 - trzy: wraz z TV6 i TV8. Publiczny nadawca LRT - tylko dwa. Ale, powiedzmy sobie wprost - jego oferta nie jest najpopularniejsza ani najciekawsza.
W emisji zastosowano zmienną przepływowość statystyczną - jej wielkość jest proporcjonalna do złożoności i dynamiki chwilowo pokazywanego obrazu na wszystkich kanałach. Przykładowy moment bitrate kanałów pierwszego litewskiego MUX'a pokazuje poniższy screen z aplikacji TS Analyzer (Przykładowy, ponieważ nie oznacza że BTV zawsze jest uprzywilejowana najlepszymi parametrami.):
Większość litewskich telewidzów programuje odbiór tylko tego jednego multipleksu - są w nim wszystkie najważniejsze kanały, wszystkie niekodowane. Litwini mają więc co prawda tylko dziesięć niekodowanych kanałów (a w połączeniu z pojedynczymi dostępnymi w innych MUXach - dwanaście), za to - naziemny dostęp do wielu płatnych kanałów premium.
 |
| Siedziba LRTC pod wileńską wieżą telewizyjną |
Wspomniałem że są jeszcze dwa kanały FTA na multipleksach płatnych operatorów. Są nimi: popularny
Litevos Rytas.tv (powiązany z wydawcą dziennika o tej samej nazwie) i ... polska TVP Polonia. Międzynarodowy kanał Telewizji Polskiej był obecny w wileńskim eterze od bardzo dawna na kanale 38 i początkowo też trafił do zestawu w MUX1, ale został przesunięty do paczki TEO, dostępnej tylko w paru miastach. Większość widzów korzystających z anten naziemnych i tak jej nie programuje.Do niedawna niekodowany był też kanał BBC World News (a przypominam że także w paśmie radiowym FM w Wilnie odnajdziemy stację BBC World Service).
TV Polonia jest jedynym niekodowanym i jednocześnie bezpłatnym kanałem w MX-2, którego operatorem jest TEO. Kanały z tego multipleksu charakteryzuje dopisek (TEO) na końcu każdego identyfikatora nazwy:
Podobną praktykę stosuje także operator kolejnego kodowanego multipleksu, lecz w jeszcze bardziej uciążliwy sposób - dopisek "balticum-" umieszczony jest na początku każdego identyfikatora (poniżej).
Balticum trzyma stałe bitrate'y dla swoich 9 kanałów - tak niski, że pozostaje miejsca na jeszcze ok. 2 kanały (duży Null Packet):
I jeszcze jeden kodowany MUX:
W Wilnie i Kownie obecny jest dodatkowy multipleks z trzema kanałami wysokiej rozdzielczości - HD. Sądząc po bitrate (były oczywiście kodowane), jakość musiała być całkiem niezła. Zdziwiło mnie tylko że były to trzy kanały zagranicznych producentów, a nie LRT HD, czy ostrzejsza wersja któregoś z litewskich kanałów komercyjnych.
Podsumowując powyższe zestawienia multipleksów, operatorzy płatnej kodowanej DVB-T na Litwie oferują następujące kanały:
TEO:
niekodowane: Lietuvos Rytas TV, TVP Polonia
sportowe: Sport1, NBA, Eurosport, Eurosport2
dziecięce: Cartoon Network, Pingviniukas, Nickelodeon, Baby TV
rosyjskie: RTR Planeta, Piervyj Baltijskij, RTVi
filmowe: Balticum Auksinis, TCM (22-7:00), TNT Film, Sony Entertainment
muzyczne: VH1, MTV
popularnonaukowe: Discovery Science, Discovery World, National Geographic, Animal Planet, Discovery, Travel Channel
lifestyle: TLC, E!, PlayboyTV
informacyjne zagraniczne: BBC World, Euronews, CNN International
niemieckie: RTL
HD: NatGeo HD, Discovery HD, Eurosport HD
Balticum:
Balticum TV,
Balticum Auksinis,
Discovery,
Eurosport,
NatGeo Wild,
Cartoon Network,
RTR Rossija,
NTW Mir,
TV1000
Anteny w Wilnie
Jak w każdym odwiedzanym mieście, także w Wilnie rozglądałem się po dachach, by dowiedzieć się z jakich anten korzystają miejscowi.W epoce telewizji cyfrowej nie są wymagane skomplikowane instalacje - tu dostatecznie spisuje się antena pokojowa, co zresztą sprawdziłem sam: 5 z 6-ciu wileńskich MUXów odbierałem na prostej antenie na pierwszym piętrze kamienicy w pobliżu dworca kolejowego. [Tunerem był DVB-stick podłączony do laptopa, anteną zaś 2-teleskowka "Rabbit Ears" ze złożonymi ramionami. Nie udało mi się natomiast złapać MUXa z Litevos Rytas.tv, to dziwne. Nie dziwne natomiast że nie powiódł się odbiór białoruskiego MUXa na k.44 z Geranyon'ów, no ale to aż 60km, podczas gdy do wieży - tylko 4.]
Inaczej było tu za czasów analogu: kanały TV były rozproszone na całej możliwej szerokości pasma: od 50 do 750MHz. Długość nadawanej fali była skrajnie zróżnicowana od ok. 6m do 20cm. Po wyłączeniu analogu sporo instalacji nie zostało odciążonych z niepotrzebnych elementów i nad domami wciąż stawiają opór wiatrowi:
 |
 |
Duże, kilkuelementowe Yagi faktycznie zamocowane są do polaryzacji pionowej, chociaż w naszych oczach, przyzwyczajonych do ich widoku w płaszczyźnie poziomej, wyglądają jakby z winy jakiegoś uszkodzenia obróciły się w obejmie. W swoim czasie umożliwiały odbiór LRT i LNK na kanałach VHF: R2 i R4-tym. Te dwa kanały zresztą dzieli pewna istotna różnica długości fali, co wyraźnie widać po długości elementów (direktory i reflektor) w antenie, rezonujące z różnymi długościami fali na obu kanałach.
Do tychże, najniższych kanałów budowano też amatorskie konstrukcje, u nas w ogóle nie znane a w byłym ZSRR dosyć powszechne, budzące najrozmaitsze skojarzenia:
Powyższą antenkę zaobserwowałem w podstołecznej miejscowości Troki. "Siatka" wmiksowała się w nią przypadkiem.
Zagadką z podróży została natomiast antenka Yagi na pasmo UHF zainstalowana w polaryzacji pionowej na balkonie nad moją kwaterą. Co więcej, nie była ona skierowana na Wieżę Telewizyjną lecz... na Białoruś?
Najbliższym nadajnikiem po bardzo bliskiej stronie białoruskiej jest RTPC Geranyony z jednym multipleksem na k.44.
Anten satelitarnych nie ma zbyt wiele, natomiast można wyodrębnić spośród nich dwie grupy:
Małe antenki offsetowe służą do odbioru kodowanych kanałów z pakietu Viasat z Astry 4A na 5st. wschód (trochę na zachód od stosowanego dla DTH w Polsce HotBirda 13E). Astra 4E ma w Europie Wschodniej bardzo mocny sygnał, mocniejszy od HB, co zauważyć można także w Polsce.
Duże anteny satelitarne, dokładniej: parabole, należą najprawdopodobniej do osób społeczności rosyjskojęzycznej i najczęściej spoglądają na pozycję 49E - satelitę Yamal, czerpiąc z niego sygnał niekodowanych stacji telewizyjnych z Federacji Rosyjskiej w paśmie C. Za odbiór rosyjskojęzycznych kanałów z naziemnej cyfrówki musieliby płacić TEO (a dla kompletu stacji dodatkowo i Balticum'owi), drogą satelitarną natomiast mają ich dziesiątki - w oryginalnych wersjach i to bez subskrypcji.
Opowieść o litewskiej naziemnej cyfrówce nie byłaby kompletna, gdybym nie wspomniał chociaż o jednej kwestii - stacjach tv w multipleksach lokalnych. Zatem - pokrótce na koniec:
W Wilnie co prawda nie ma takowej (gdyż ogólnokrajowe kanały i tak wiele uwagi poświęcają tematyce stołecznej), ale już 10km za jego granicami, w Trokach nadaje najbliższa mała stacja lokalnej telewizji. Około 12 stacji, nadających naziemnie na terenie Litwy jeszcze w czasach analogu dostało szansę kontynuowania emisji także w DVB-T. Są one obecne w dużych miastach, jak np. drugie co do wielkości w kraju Kowno (Pukas TV, "telewizja dmuchawiec" :), co i w niektórych małych - jak Troki czy jakieś Persekininkai.
Moja jedyna styczność w Wilnie z lokalnymi nadawcami telewizyjnymi ograniczyła się tylko do odnalezienia czasopisma z tygodniowymi ramówkami niektórych z nich (na niebieskim tle):
W kolejnych odcinku opowiem o tym co można zobaczyć zapując po litewskich kanałach telewizyjnych i w jaki sposób telewizja odzwierciedla miejscową kulturę.
A po jeszcze trochę informacji o litewskiej DVB-T (w miejscowych językach) zapraszam pod linkiem:
http://www.skaitmenine.lt/lt/skaitmenine_tv_lietuvoje/antzemine_dvb_t.html
Brak komentarzy :
Prześlij komentarz