Wspaniałe wieże stacji nadawczych, anteny i budynki rozgłośni radiowych oraz telewizyjnych znalazły się na szczycie mojej listy miejsc do zobaczenia w Berlinie, dokąd wybrałem się w sierpniu.
Zasięgając przed wyjazdem porad bezpośrednio od Niemców na znanym niemieckim forum DX-radiowym mysnip UKWTV.de, tygodniowy pobyt zaplanowałem bardzo skrupulatnie i w rezultacie ruszyłem w podróż lepiej przygotowany np. by dojść do wieży Schaferberg niż do bardziej konwencjonalnych atrakcji, jak np. pozostałości po Murze Berlińskim. Ale to ja - turysta nietypowy...
Zapraszam do Berlina!
Zwykli turyści nie wiedzą o tajemniczych radiowych miejscach, albo nie potrafią docenić ich wspaniałości i swoistego piękna. To wymaga trochę wiedzy o radiotechnice, trochę praktyki (np. dalekiego odbioru z tychże obiektów) i trochę bzika na punkcie radia. Z tego względu informacji o lokalizacjach nadawczych na próżno szukać w zwykłych przewodnikach. Dlatego stworzyłem ten post - "przewodnik" nietypowy.
#1 - Wieża telewizyjna przy Alexanderplatz
Pierwszy przedstawiony przeze mnie obiekt będzie wyjątkiem od powyższej reguły - fascynuje też tłumy zwykłych turystów nieinteresujących się radiotechniką ani tym, jakie sygnały są emitowane z niego. To najbardziej efekciarska lokalizacja dla nadajnika jaką dotychczas gdziekolwiek widziałem.
Wieża telewizyjna przy Alexanderplatz widoczna niemal z całego miasta (i wielu dziesiątek kilometrów wokół niego), dzięki prawie 370m wysokości i charakterystycznej sylwetce stała się znakiem rozpoznawczym niemieckiej stolicy i jej krajobrazu.
Berlin-Alexanderplatz jest centralnym punktem Berlina. Był też nim w dawnych czasach, wtedy wypełniony kościołami i budynkami. Ale ciekawa przeszłość i pozostałości zabytkowej zabudowy nie powstrzymały komunistów z Niemieckiej Republiki Demokratycznej w postawieniu olbrzymiej betonowej wieży telewizyjnej TV (w 1965 roku, kiedy zaczęły się prace, plac należał do Berlina Wschodniego). Dzisiaj ta niespójność nie jest już problemem - okolica wieży rozwinęła się i tylko jeden kościół u jej stóp wydaje się nie pasować do planu zagospodarowania "Alexa" - ale to zwodnicze wrażenie - to właśnie on stał w tym miejscu pierwszy! OK, więcej typowo turystyczneych informacji znaleźć można w przewodnikach, nas zaś interesują sygnały nadawane z Alexa....
Oto lista sygnałów i mocy radia UKF-FM z wieży przy Alexanderplatz:
87,9 Star FM (1kW)
90,2 Radio Teddy (16kW)
91,4 Berliner Rundfunk (100kW)
93,6 Jam FM (2,4kW)94,3 r.s.2 (25kW)
95,8 radio eins (100kW)
97,7 Deutschlandfunk (100kW)
98,8 Kiss FM (1kW)
99,7 Antenne Brandenburg (100kW)
100,6 Flux FM (12,6kW)
101,3 Klassik Radio (4kW)
101,9 Metropol FM (0,5kW)
102,6 Fritz (15kW)
103,4 Energy (8kW)
104,6 RTL (10kW)
105,5 SpreeRadio (5kW)
106,0 B2 (1kW)
Na parterze Alexa znajduje się sklep z pamiątkami, gdzie można kupić m.in. takie rzeczy ^^
Kiczowate plastikowe figurki z "kulą dyskotekową" wyglądają raczej jak bezczelne parodie wspaniałej wieży - śmiałem się z nich mocno, ale w końcu i ja sobie taką małą sprawiłem, tylko metalową (nie ma jej w powyższym zestawie, a wygląda cudnie). I wreszcie - trochę widoczków z wieży. Może nie samego szczytu (368m), ale z poziomu platformy widokowej (204m). Dostanie się tam kosztuje 12 euro i trochę cierpliwości - po zakupie biletu oznaczonego numerem wejścia trzeba czekać nawet 2 godziny na jego wywołanie do wjazdu windą.
Wjazdowi towarzyszy wrażenie zatykania uszu.. Mocniejsze niż przy podjeździe na Pałac Kultury i Nauki w Warszawie. Mkneliśmy windą tak szybko, że aż zapytałem się uprzejmej pani windziarki czy na wyświetlaczu podawna jest prędkość (jak we współczesnych pociągach). Widziałem, że była wzrastająca. Ale były to tylko numery pięter.
Powietrze tego sierpniowego dnia było trochę wilgotne - para spowodowała, że odległe widoki były trochę "zamglone".
 |
Widok w kierunku ulicy Unter den Linden Street. Czy potraficie znaleźć Bramę Brandenburską? Duży obszar zieleni to Park Tiergarten (berliński "Central Park"), który przecina ulica Den 17. Juni. Ale jeszcze ciekawsze obiekty widoczne są w pobliżu linii horyzontu. Od prawej do lewej - blisko prawej krawędzi zdjęcia stoi cienka, szpilkowana sylwetka masztu radiowego przy Scholplatz, dalej wieża radiowa Funkturm - z tej perspektywy zdaje się stykać czubkiem horyzontu. Tuż poniżej linii horyzontu, pośrodku szerokości zdjęcia znajduje się wzniesienie Teufelsberg z dawną bazą szpiegowską na szczycie (super miejsce! odwiedziłem je później, piszę o tym tutaj)
#2 - Wieża Schäferberg
Jako kolejną odwiedzamy wieżę, już na pewno nie opisywaną przez żaden inny przewodnik, ulokowaną nieco na południowy-zachód od centrum na wzgórzu Schäferberg ("Góra Pasterska"). Ale dotarcie tu jest proste - wystarczy podjechać szybkim miejskim pociągiem S-Bahn do stacji Wansee i przejśc się ok. 3km na zachód wzdłuż Konigstrasse. Podczas tego spaceru czeka nas sporo widoków berlińskiego przedmieścia położonego nad zalewem. Robi się pagórkowato, budynków jest coraz mniej, a ulica staje się szosą. Wieża Schäferberg która jest widoczna w oddali na początku tego spaceru jest później przesłonięta przez las i pagórki, dlatego warto rozglądać się uważnie, albo wejść na jedno ze zboczy, między którymi w dolince biegnie szosa, by upenić się że jesteśmy blisko - ja bym tę bądź co badź ogromną wieżę ominął!Wieża betonowa na Schäferberg służyła w latach 70-tych i 80-tych jako łącze pozahoryzontalne do drugiej podobnej stacji na Torfhaus (podórze Harz) znajdującego się ok 190km dalej, już na terenie RFN.
Pośród wielu emisji, transmitowano taką radiolinią rozmowy z Berlina Zachodniego do Niemiec Zachodnich. Służyły temu dwie ogromne anteny paraboliczne, przymocowane na trzonie wieży i skierowane na zachód. Zdemontowano je po zjednoczeniu Niemiec na początku lat 90-tych. Więcej informacji o tym - po angielsku i niemiecku na Wikipedii:
Wikipage in English
Wikipage auf Deutsch
Stacje UKF FM:
90,7 MHz - "88vier" - 0,1kW pol. H, dir. east
94,8 MHz - BBC World Service - 4kW, pol. H, dir. NE-SW
107,5 MHz - BB Radio - 13kW - pol. H, non-directional
Zarówno skrajna lokalizacja jak i średnia wysokość nie pozwoliły tej wieży na przejęcie roli głównego centrum nadawczego dla stolicy. Dziś tylko 3 stacje radiowe UKF, 1 średniofalowa i doświetlenie DVB-T funkcjonują z Schäferbergu. Czasy świetności zdaje się mieć za sobą...
Tymbardziej, mimo malowniczej okolicy, wielu tarasów w konstrukcji, nigdy też nie została przystosowana dla publicznego dostępu jako punkt widokowy. Szkoda, bo jaki piękny musiał by być widok na pobliskie jezioro Wansee!
 |
| Główna wieża betonowa i mniejsza wieża stalowa po lewo. Przy powiększeniu widoczna też drutowa antena na fale średnie rozwieszona pionowo pomiędzy nimi. |
 |
| Górna część średniofalowej anteny MW dla emisji DRM, z izolatorami od linki rozwieszającej. |
 |
| Berlin - Schaferberg (i mniejsza wieża też!) - panorama horyzontu w kierunku południowo-zachodnim z wieży telewizyjnej Alexanderplatz |
#3 - maszt radiowy przy Scholzplatz
Maszt nadawczy przy Scholplatz to drugi w kolejności, tuż za Alexem obiekt nadawczy dla Berlina. Zbudowany w 1963 jako substytut nigdy nie zrealizowanego planu postawienia dużej wieży nadawczej dla Berlina Zachodniego. Gdyby te plany wypaliły, Berlin miałby 2 bardzo wysokie betonowe wieże telewizyjne - pod koniec lat 60tych w Berlinie Wschodnim trwały już prace przy stawianiu Alexa.DX-Nawigator:
Żeby dostać się pod maszt, nalezy podjechać szybkim pociągiem miejskim do jednej ze stacji: Olympiastadion or Pichelsberg (ta druga jest nieco bliżej punktu docelowego) i udać się na południe do Heerstrasse. Ale uwaga - plac Scholzplatz jest bardzo łatwy do przeoczenia. Właściwie to nawet nie jest to plac, tylko trochę więcej miejsca do parkowania przy poboczu. W jeden z takich małych parkkingów nalezy skręcić - kierując się oczywiście ku widocznemu z oddali masztowi. Trafią się tabliczki wiodące do cmentarza żydowskiego - maszt stoi tuż za cmentarzem, ale jego obszar jest ogrodzony i niego zalesiony, więc widoki są nieco niekomfortowe. Oto zdjęcia masztu:
Z masztu nadają wszystkie publiczne rozgłośnie radiowe, które mają korzenie w dawnym zachodnioberlińskim SFB (Sender Freies Berlin - Nadawca Wolnego Berlina) na swoich historycznych częstotliwościach::
88,8 - Radio Berlin88,8 --- 80kW H
92,4 - kulturRADIO --- 80kW H
93,1 - infoRADIO --- 25kW H
96,3 - Funkhaus Europa --- 80kW H
A dodatkowo, z mniejszą moca nadają stacje radiowe prywatne:
98,2 - Paradiso --- 8kW H
106,8- Jazz --- 2kW H
Parametry emisji z Scholzplatz nie były w zgodzie z międzynarodowymi uzgodnieniami dla europejskiego broadcastingu na falach ultrakrótkich: anteny nadawcze powinny mieć moc 10kW ERP a nie 80kW i zawieszone na 100m a nie 200. Wiązki emisji były skierowane na wschód - maszt znajdował się na zachodnich pierzejach Berlina Zachodniego, toteż przy tak przekroczonych parametrach nadawał też mocno na Berlin Wschodni i sporą część NRD. .
#4 - maszty radiowe na Britz'u
Moim pierwszy DXem z Niemiec na UKF (tropo) był sygnał z Deutschland Radio Berlin złapany w 2004 roku (i nadal "najlepszy DX spośród wszystkich stacji z Berlina). Jego źródłem był względnie niewysoki, 160m maszt w dzielnicy Britz, lokalizacją którą zajmę się w tej części. Będąc z wizytą w Berlinie nie mogłem sobie odmówić wizyty właśnie pod nim.
Właściwie stoją tu dwa maszty. Drugi ma wysokość 146m i transmituje cyfrowo na 855kHz w zakresie fal średnich. Wspomnieć warto, że wyższy maszt, oprócz tego, że wiszą na nim anteny nadajnika dla 89,6 UKF, także stanowi promiennik nadajnika MW - tej samej stacji co na UKF, czyli DRadio Kultur, ale na 990kHz.
W przeszłości, Britz był główną stacją nadawcy RIAS (Rundfunk in Amerikanischen Sektor, Radia w Sektorze Amerykańskim), silnie zakłócanego z wschodniej części miasta. Sporo ciekawych informacji o tym podaje anglojęzyczna Wikipedia.
Uwaga -: Maszty nie stoją aż tak blisko siebie, to tylko sprawa perspektywy.
 |
| czyżby antena na fale krótkie? |
 |
| Uwaga - promieniowanie w okolicy masztów może spowodować zakłócenia pracy rozrusznika serca! |
 |
| Mapa zasięgu dwóch programów Deutschland Radio, wisząca na tablicy informacyjnej przy bramie.Częstotliwości i wielkości zasięgu widoczne w powiększeniu. |
Przyszłość anten przy adresie Britzer Damm 176 nie maluje się w kolorowych barwach. 89,6 MHz ma zostać przeniesione na Alexa, a jednocześnie zredukowana zostanie jego moc do 20kW. (BTW. Dla mnie to niesamowite, że 89,6 przy 100kW z Britz'u jest lepiej obierane u mnie w domu niż te same moce, ale z "Alexa"). Zmniejszające się znaczenie i zainteresowanie nadawców falami średnimi też nie sprzyja utrzymaniu tej lokalizacji nadajników. Fale krótkie (DLF 6195kHz) już stad zniknęły.
#5 nadajniki małej mocy na Kreuzbergu
Nazwa Kreuzberg jest trochę zwodnicza, nie jest to góra, a nazwa dzielnicy, w której zlokalizowany jest wieżowiec BankuPocztowego, a na jego dachu anteny 4 stacji UKF FM małej mocy. Trzy z nich to międzynarodowe stacje nadawane w językach dawnych okupantów Berlina - amerykanskie NPR (National Public Radio), francuskie RFI (Radio France Internationale) i "Russkij Berlin". 88,4 to niezależna stacja, właściwie kanał radiowy dzielony przez kilku niezależnych nadawców muzycznych, społecznościowych i kulturalnych, z których dominujący jest Radio Alex.
Budynek znajduje sie między stacjami metra Möckernbrücke i Hallesches Tor (U-Bahn), przy czym, co ciekawe jeżeli mówimy o metrze, obie stacje znajdują się na powierzchni.
Trzy pierwsze zdjęcia zrobiłem od strony zachodniej, ostatnie od wschodniej. Czy potraficie znaleźć na ostatnim wszystkie 3 anteny satelitarne? Jedna z nich należy do niemieckiej rodziny (Astra), druga do tureckiej/tureckojęzycznej (ustawiona na Turksata), a trzecia zapewne pobiera z z satelity sygnał dla NPR i RFI (obie z HotBirda).
Częstotliwości FM nadawane z Krezuberg:
88,4 88vier --- 0,50kW, pol. H
96,7 RFI --- 0,50kW, pol. H
97,2 Russkij Berlin --- 0,10kW, pol. H
104,1 NPR --- 0,40kW, pol. H
Może tylko wydawać się, że tak małe moce nie pozwalają na daleki odbiór powyższych stacji. Za pomocą wysokiej klasy sprzętu i anteny do FM DX, naszemu polskiemu koledze DXerowi, Konradowi z Płocka udał się odbiór przy sprzyjającej propagacji na 430+km [oto informacja w jego logu]
#6 - Berliner Funkturm, siedziby RBB and DRadio
I na sam koniec, odwiedzimy budynki, w których co prawda nie ma zainstalowanych anten, z których sygnały możnaby na UKF odbierać w Polsce, ale mają one znaczenie dla historii radia w Berlinie.
Pisząc na samym początku o "Alexie" powinienem wspomnieć o okolicznościach jego pobudowania. Został wzniesiony jako odpowiedź na to, że po podziale Berlina po II wojnie światowej, po jego zachodniej części znalazła się najwyższa wówczas budowla miasta, która była jego punktem charakterystycznym od 1926 roku. Komuniści chyba nie mogli znieść widoku budynku bijącego jakikolwiek rekord, a nie znajdującego się u nich. Toteż pobudowali wieżę telewizyjną przy Alexanderplatz, dziecko zazdrości i megalomanii.
Należy też uważać na oryginalne niemieckie nazwy obu wież:
- Fernsehturm ("wieża telewizyjna" przy Alexie, chociaż nie tylko tv, ale nadająca też programy radiowe)
- Funkturm (dosłownie "wieża radionadawcza", kiedyś emitująca publiczą radiofonię, dziś używana tylko przez służby - policję, taxi, straż pożarną.
Akurat dnia, kiedy odwiedziliśmy Funturm pogoda nie była najlepsza - od czasu do czasu padało, a całe niebo było zasnute chmurami. Dlatego zdjęcia wyszły szare:
Tak! To też było moje wrażenie - Funkturm przypomina wieżę Eiffel'a.
Berlińska "ajfelka" zlokalizowana jest na terenie Targów Messe Berlin, które goszczą co roku wystawę IFA - elektoroniki użytkowej. Ponieważ IFA ma wiele dekad historii, świetna jest myśl, jak co roku pod Fuknturmem były prezentowane coraz nowsze i nowsze modele Telefunken'ów i innych radyj.
Jest możliwość wjechania na taras widokowy na szczycie.
Idąc dalej warto przejść się Masurenalee, gdzie znajdziemy duży gmach z napisem "Haus des Rundfunks" nad wejściem. To Dom Radia, zarówno fasadą jak i wnętrzem w stylu art-deko robiącym słuszne wrażenie że radio jest tworzone w tych scianach od bardzo dawna - to pierwszy budynek radiowy w Niemczech, używany od 1931.
Mnie pozwolono wejść tylko do hallu recepcji. Stąd widać tylko skromną część olbrzymiego gmachu, w którym pełno jest studii, sal koncerowych, newsroomów itp. Są tu produkowane audycje Radio Berlin 88,8, Kulturradio and Inforadio vom rbb.
Obsługa w recepcji chętnie odpowiada na pytania dotyczące miejsca a także rozdaje booklety z informacji o niemieckim radiu publicznym w Berlinie.
Nieco dalej, ale nadal przy stoi kolejny budynek zależący do RBB - publicznego radia dla Berlia i Brandenburgii. Ten jest już wysoki, przeszkolny, i bardzo nowoczesny - tu tworzona jest telewizja RBB, ale z tego względu nie ma zwiedzania.
Przy recepcji też dostępne są ulotki informacyjne o programach i akcjach RBB. Mam ich tonę. Jedna z ulotek zaprasza na międzynarodowy festiwal teletekstu/telegazety International Teletext Art Festival.
Skręcając z tego miejsca w prawo, w Kaiserdamm napotykamy sklep z pamiątkami rbb-giftshop z kubkami, płytami CD, książkami, koszulkami i wieloma innymi ciekawostkami związanymi z RBB i jego programami. Są one też dostępne online.
Poniżej natomiast mamy widok ze wzgórza Teufelsberg, 2,5km od omówionych przed chwilą miejsc. Po prawej mamy Funkturm, Alex (w tle, 7km dalej) i skrajnie po lewo nowoczesny budynek RBB.
Haus des Rundfunks jest w połownie odległości między Funkturm i RBB, na zdjęciu zasłonięty drzewani i innymi budynkami. Ale za to widać niektóre budynki Messe Berlin.
Wszystkie te miejsca są tak blisko siebie, że po zakończeniu zwiedzania tej strefy mamy jeszcze dużo czasu, żeby teleportować się z użyciem S-Bahnu na stację Innsbrucker Platz. Budynki krajowych stacji radiowych Deutschlandradio znajdują się 0,5km na zachód od Innsbrucker Platz.
Większość audycji DeutschlandRadio Kultur i niektóre produkcje dla Deutschlandfunk sa nagrywane bądź emitowane stad. Dawniej była to siedziba RIAS Radio - Rundfunk Im Amerikanischen Sektor, radia w sektorze amerykańskim, które ma bardzo ciekawą historię - więcej informacji na Wiki history and programming. Neonowe logo RIAS jest pamiątką z dawnych czasów.
Niedaleko lokalizacji RIAS miałem swoją kwaterę, gdzie zrealizowałem taki oto bandscan.
Tyle ciekawych miejsc w jednym, ale za to wielkim mieście! A to i tak jeszcze nie wszystko - zabrakło czasu i logistyki na odwiedzenie siedzib stacji komercyjnych i obiektów nadawczych w okolicy
- masztu długofalowego w Zehlendorf niedaleko Oranienburga (teraz już nieistniejacego -edit 2020),
- Funkhaus Nalepastraße - gmachu domu radiowego w dawnym Wschodnim Berlinie
- domu radiowego RBB w Poczdamie
- i historycznej lokalizacji na górce w miejscowości Konigs Wusterhausen.
Kiedyś trzeba będzie pojechać i uzupełnić.
Brak komentarzy :
Prześlij komentarz