Radio w Kopenhadze

Niespełna dwa lata po pobycie na Bornholmie udałem się do Kopenhagi. Po najbardziej sielskim regionie Danii przyszła pora na eksplorację stolicy królestwa. Oto radiowy wymiar miasta nad Sundem i pierwszy odcinek mojej bałtyckiej sagi z 2017 r.

Północne stolice od dawna fascynowały mnie nadmorskim położeniem, "rozrzuceniem" na wyspach i długimi dniami w sezonie letnim. Skandynawska kultura, obyczaje i współczesność również działały zachęcająco. Ta wycieczka - w czerwcu 2017, rozpoczęła się od lądowania w Malmö i przeprawy przez imponującą, a przez to sławną kombinację most i tunel w cieśninie Sund (dun. Øresund). W duńskich cieśninach zaczyna się Bałtyk. Lub kończy - jak kto woli.

Kopenhaga (København) okazała się o wiele piękniejsza i przyjaźniejsza, niż potrafiłbym sobie wyobrazić. Niewiele stolic potrafi zaimponować w ten sposób. Zachowała się jej historyczna zabudowa (i była bardzo zadbana!), a ta nowoczesna nie raziła ekscentrycznością. Mimo, iż człowiek swoją działalnością dosyć bardzo zaingerował w krajobraz (już od średniowiecznych fortyfikacji i bastionów), stara się to teraz odkupić ekologicznym stylem życia i przyjaznymi środowisku technologiami. W wielu miejscach byłem tylko jednym pieszym mijanym przez rowerzystów. Jaki to paradoks dla mnie! Ale poza tym faktem, brak roweru mi nie doskwierał. Kopenhaga zachęca, by poznawać ją bez pośpiechu. W czerwcu w Danii mrok zapada dopiero długo, długo po 22-ej, dlatego zwiedzanie zajmowało mi całe długie dnie. Których zresztą nie miałem tam zbyt wiele. Jak zwykle, na radiowe nasłuchy poświęcałem późne wieczory. Dla porządku, na początek::

Bandplan FM Kopenhaga
... czyli rozstaw stacji radiowych na skali pasma UKF FM - z lokalizacjami ich nadajników.
To jeszcze nie bandscan! Ten pojawi się dopiero w kolejnej publikacji.
pogrubione - nadajniki bardzo dużej mocy; (w nawiasie zmiany po moim pobycie).

87,6 - stacje społeczne - Brønshøj - Belalhoj Parken
88,2 - (Classic Rock - Ballerup)
89,6 - stacje społeczne - Utterslev, Dortheavej 61 (teraz Amager Blvd  Radisson Blu Hotel)
90,2 - stacje społeczne - Ballerup - zachodnie przedmieścia
90,4 - stacje społeczne - Amagerbro, Amager Blvd  Radisson Blu Hotel (teraz: Rentemestervej 76)
90,8 - DR P2 - Gladsaxe
91,4 - Nova, Gladsaxe
91,8 - (The Voice - Høve)
92,7 - (myRock - Høve)
92,9 - stacje społeczne - wieża przy wejściu do Zoo, Frederiksberg Zootårnet
93,9 - DR P3 - Gladsaxe
94,5 - stacje społeczne - Glostrup, Albertslund
95,0 - R. Soft (Gladsaxe)
95,2 - stacja społeczna: Hvidovre Nærradio
95,5 - stacje społeczne - wieżowiec przy St.Jorgens So, Gammel Kongevej 60
96,1 - The Voice - Gladsaxe
96,5 - DR P4 Kobenhavn - Gladsaxe
97,2 - R.100, Glostrup (teraz Pop FM, Gladsaxe)
97,7 - stacje społeczne - Fredriksberg, Ejnar Jensens Vænge 5
98,9 - stacje społeczne - Norrebro, Righospitalet
100,0 - Pop FM - Gladsaxe (Radio 100)
100,9 - stacja społeczna: Kanal Gladsaxe - Gladsaxe stadion, na szczycie wysięgnika z reflektorami
101,8 - (R.Soft - Amagerbro, Amager Blvd  Radisson Blu Hotel)
102,3 - Radio 24syv - Gladsaxe (Radio4)
102,9 - stacje społeczne - ex. Kastrup, Vandtarnet (teraz Brønshøj – Belalhøj Parken)
103,4 - stacje społeczne - Kastrup, Vandtarnet
103,6 - (myRock - Gladsaxe)
104,1 - (Nova - Høve)
104,4 - myRock, Ishoj
104,9 - The Voice (Amagerbro, Amager Blvd  Radisson Blu Hotel)
105,6 - myRock (Amagerbro, Amager Blvd  Radisson Blu Hotel)
105,9 - stacje społeczne - Rødovre
106,3 - stacje społeczne - Norrebro, Righospitalet
106,9 - (Pop FM - Amagerbro, Amager Blvd  Radisson Blu Hotel)
107,1 - (Classic Rock) - Ishoj (Greve - Hundige)
107,4 - (stacje społeczne - Lyngby)
107,9 - (NRJ - Rødovre)

niedzielna rozpiska 97.7FM

Z pewnością rzucają się w oczy częstotliwości oznaczone jako "stacje społeczne". Pracują na nich nadajniki małej mocy wykorzystywane przez rozmaite rozgłośnie niekomercyjne - nie nadające reklam, a służące różnego rodzaju stowarzyszeniom, społecznościom lokalnym i organizacjom. Społeczna misja eteru w wykonaniu pozarządowych mediów nie jest znanym, ani obecnym w Polsce zjawiskiem, lecz dosyć powszechnym na Zachodzie (community radio). Pierwszy raz spotkałem się z tym w Berlinie, natomiast w Kopenhadze stacji tego typu na skali UKF FM jest najwięcej w Europie!

Parę z nich to rozgłośnie dzielnicowe, natomiast większość pozostałych stanowi bardzo dużą egzotykę - nadają dla przebywających w stolicy Danii imigrantów z Iranu, Indii, Pakistanu, Maroka, Albanii, Kosowa, Bośni i innych. Parę stacji ponadnarodowych sprofilowanych jest zaś wyznaniowo. Samych stacji bardzo wiele - więcej, niż dostępnych częstotliwości w Kopenhadze. Z drugiej strony - rzadko który tak mały i niekomercyjny nadawca mógł zapewnić pełny, codzienny program. Dlatego każda z częstotliwości jest współdzielona. Ciekawie musi wyglądać proces przyznawania licencji i czasu antenowego - nadajnik na każdej częstotliwości jest jeden, a do korzystania z niego trzeba porozumieć wielu. Przykładowo, "koncesję" na 87,6 MHz posiada zarówno stacja dla przybyszy z Iranu, jak i Radio Shalom (wiadomo, jakie są relacje obu krajów na Bliskim Wschodzie...). Ale to jeszcze nie wszystko - mają one do towarzystwa jeszcze Radio Krishna, Radio Punjab oraz marokańskie Amazigh.

Kopenhaga (KBH, CPH) pojawiająca się w RDS-ach stacji społecznych (tylko te mają RDS w ogóle)


Wygląda na to, że eter stolicy Danii to dwie skrajności - albo stacje bardzo komercyjne, albo równie mocno  niszowe. Tym pierwszym nie przysłuchiwałem się szczególnie, za to owym mikro-nadawcom dzielącym antenę poświeciłem nieco uwagi podczas cowieczornych bandscanów w Kopenhadze. W poniższej rozpisce przy każdej częstotliwości znajdują się nazwy stacji mających pozwolenie na nią. Pod nimi znajdują się moje notatki - co można było usłyszeć na danej częstotliwości w różne wieczory.

87,6 - Radio Amazigh, R.Balkan, R.Krishna, Iran Zamin, R.Punjab, R.Shalom
- gadane po EE o fundamentalizmie, następnej nocy pop-dance po serbskochorwacku, brak RDS

89,6 - Københavns Nærradio, Bispebjerg Lokalradio, -Dryby FM, -Den Grønne Kanal
- raz Coldplay, kolejnym razem nośna czysta; za slaby sygnał na RDS?

90,2 - R. Ballerup (902), R. Antena Kopenhage (albańskie)
- pop CHR, Guns'n'Roses, A.Gilberto - Girl from Ipanema, kolejnym razem arabski pop

90,4 - Københavns Nærradio, Bispebjerg Lokalradio, -Dryby FM, Den Grønne Kanal, Christiania Radio, +Radio 2500
- gadane po duńsku, innym razem drum'n'bass z wokalem ee (prawdopodobnie było to Radio 2500)

92,9 - R. Aap ki Awaz (urdu hindi), R. Antena (Alb?), R. FTF Frederiksberg, R. Storkøbenhavn, Radioti
- pierwszego wieczoru tylko nośna, kolejnego Beatlesi, piątek - DJ set z zagadywaniem po duń.

94,5 - Albertslund Nærradio, PlayZone
- dwa dni nośna bez RDS, piątek: big room house z dynamicznym RDS: Radio Party Zone

95,2 - Hvidovre Nærradio
- gadane religijne

95,5 - Københavnerkanalen, Uniradioen, XFM, R.Frihed, Station 2000, R. Zeri i Kosoves, R. PakLink
 - RDS: 95,5_MHz, pierwszy dzień nośna, kolejnego: indyjsko - arabskie śpiewy z echem - sick!, 
piątek - RDS: Kosova_ i grał pop/dance w j.albańskim

97,7 - Radio Pride of India, Radio F Frederiksberg Lokal Radio, R.Kultur, R.Fokus, Frederiksberg Natradio, R.Sfinx, R.Fruen
- muzyka a'la religijna gospel?, drugiego wieczoru: przedwojenna rozrywkowa, trzeciego: J. M. Jarre!

98,9 - Christianshavns Kanal, R. Dobre Vibracije, R. Karen, R. Vesterbro
 - turecka muzyka (kurdyjska?), gadane po dnk, piątek - nośna.
Ciekawostka: kilka ekscentrycznych rozmów ze słuchaczami w eterze Radia Karen stało się przedmiotem humorystycznego show w telewizji TV2 Zulu - do znalezienia na YouTube

100,9 - Kanal Gladsaxe, +R.Update - Gladsaxe ()
- późnym wieczorem tylko nośna, w piątek z przydźwiękiem sieciowym ("brzęcząca")

102,9 - Station København, R.Jazz, R.Kanali Shqip Projekti 21, R.Løvetimen, R. Kurt
- brazylijska muzyka karnawałowa - czyżby wygrana tutejszej drużyny futbolowej? "Løvetimen" to nie "czas na miłość", tylko "Godziny Lwa"- stacja kibiców F.C. Københavns Fanradio;
natomiast Shqip oznacza kolejną (trzecią!) stację w języku albańskim!

103,4 - Station Amager, Amagerlands Lokalradio, UCB Radio (United Christian Broadcast)
- gadane dnk, przemówienia ee+dnk


105,9 - Rødovrekanalen, Demokratiradioen, Radio Payvand
- oldiesy, kolejnego wieczoru jakieś kitchdisco, następnego oldschool rap-house, zawsze RDS: CPH FM

106,3 - Nørrebro Radio, Rhema Radio, Radio Al-Fatiha
- unid pop, drugiego wieczoru nośna, potem islamskie śpiewy

107,3 - XFM, Bazooka FM, Lyngby
- tych stacji nie odbierałem w ogóle - może na noc wyłączają?

Przechodząc do rozgłośni radiowych w bardziej typowych formatach - publicznych i komercyjnych, wspomniałem że na nasłuchy miałem czas tylko wieczorami. W eterze nie nadawano wtedy już pierwszego programu duńskiego radia publicznego, DR. Publicystyczna "jedynka" w paśmie FM wieczorami ustępuje anteny drugiemu programowi - z muzyką klasyczną. Decyzją tutejszego regulatora medialnego, swoje własne częstotliwości DR P2 musiał oddać nowej stacji z uprawnieniami programu publicznego, choć poza strukturami Danmarks Radio. O niezwykłych okolicznościach zaistnienia w eterze rozgłośni 24syv pisałem już przy okazji przedstawienia eteru na Bornholmie. DR musiało ograniczyć swoją obecność w analogowym eterze, ale w pewien zaskakujący sposób mogłem będąc w Kopenhadze zapoznać się z jego rozbudowaną ofertą. (o tym w kolejnym poście).

Publiczny nadawca ma ponad 60% udziałów słuchalności, z czego 40% przypada samej DR P4. Rozgłośnia ta ma regionalne odmiany i nadaje muzykę oraz informacje dla dojrzalszego słuchacza.
Drugie na podium jest DR P3, słuchając którego trudno uwierzyć, że należy do publicznego nadawcy. Tak duży udział najnowszych hitów i porcji sprawdzonych przebojów kojarzy się mi bardziej z komercyjną Eską i RMF-em. Oprócz międzynarodowych utworów m.in. Rihanny, słyszałem że P3 gra w nienachalnej ilości miejscowych wykonawców - którzy, jak zwróciłem uwagę, aktualnie preferują style muzyki elektronicznej i synth-pop. Dotychczas rzadko zdarzało się słuchać muzyki pop w języku duńskim, choć mówiony darzę dużą sympatią. Duńczycy mocno upraszczają wymowę słów, bardziej niż Francuzi, dlatego tutejsze utwory np. na DR P4 brzmiały mi trochę jak śpiewane w jakimś języku wymyślanym "na bieżąco". W jego piosenkowej wersji jedna śpiewana sylaba zawiera często dwie lub trzy "pisane".
Znając niemiecki, z rozumieniem duńskich napisów spotkanych w mieście radziłem sobie całkiem nieźle. 

Kanały P5, P6 Beat, P7 Mix należą do cyfrowej oferty publicznego DR. Nie mając jednak odbiornika cyfrowego, w pewien nietypowy sposób (jaki? odpowiedź w kolejnym poście) mogłem spotkać i nieco poznać te programy, a właściwie - "szafy grające" Danmarks Radio. Niektóre z nich mają wkrótce być wyłączone, jak już stało się z tematycznymi kanałami telewizyjnymi DR. Duński nadawca publiczny w ubiegłych latach miał zbyt lekkie podejście do swojego budżetu i nowa siedziba, jak również kilka innych inwestycji okazało się zbyt kosztownymi.


Oto RDS-y na stacjach DR w eterze pasma FM w Kopenhadze (RDS PS są statyczne):

Komercyjna Nova (a wcześniej P5/Sky Radio) z aktualnymi przebojami i klasykami pop to jedyny komercyjny kanał nadający w całym kraju. Znałem ją wcześniej z troposferycznych nasłuchów FM DX jeszcze w Polsce. Nazwa kolejnej stacji - nadającej tylko w Kopenhadze Pop FM, zobowiązuje - słyszałem na niej m.in. "Hungry eyes", Jackson5 - "Blame it on the boogie" oraz The Killers - "Human".
 

Trzech kolejnych duńskich stacji komercyjnych nie zdołałem złapać w Polsce i dlatego nie znałem ich wcześniej:


Lecz większość z nich nie porwała mnie na miejscu - to mainstreamowe rozgłośnie z muzyką popularną, różniące się nieco jej odcieniami. Na R.Soft śpiewała m.in. Celine Dion, The Voice grało wtedy Despacito (a w piątek wieczorem słyszałem DJski set z muzyka klubową). W Radio100 (po duńsku "radio huna") można było posłuchać oldiesów, np. ABBA, Ace of Base, 3Doors Down, Toto, z pewnym udziałem młodszych przebojów, np. "Happy" Pharella Williamsa.
Ciekawe, dlaczego w moich notatkach z tej wycieczki nie pojawił się żaden tytuł ani wykonawca przy stacji myRock, której pewnie jako jedynej z komercyjnych dałbym większą szansę...
Skoro już wyliczam, co słyszałem na której stacji, muszę wspomnieć też, że ku własnej satysfakcji, że na jednej z rozgłośni w kopenhaskim eterze usłyszałem też piosenkę zespołu, o którym wiedziałem, że pochodzi właśnie z Danii - Infernal!

Ponieważ będąc w mieście nie nagrywałem radia, za prezentację najważniejszych stacji i dźwięków tutejszej radiofonii posłuży poniższa kompilacja moich zapisów dźwiękowych troposferycznego odbioru FM DX z całej Danii w Polsce.

Dwie z kopenhaskich częstotliwości dużej mocy udało mi się też złapać w domu, pod Warszawą (odległość 707km) - 90,8 i 93,9 z DR P1 i DR P3:

Suplement:

Jesienią 2019 roku popularne publicystyczne Radio24syv zostało zastąpione przez Radio4 (stylizowane na R4DIO). Argumentem zmiany było "dekoncentrowanie" produkcji medialnej ze stolicy - nowa stacja ma siedzibę w Aarhus w Jutlandii, jak również blisko współpracuje z lokalną prasą i radiofonią. Dziwny to nieco argument, szczególnie że z rezultacie tej zmiany eter nie zyskał, a stracił: Radio24syv osiągało 13% słuchalności, a aktualny nadawca zajmujący jego częstotliwości - wypracowuje ledwo 1,1-1,5%. Poza tym, jego nazwa interferuje z DR P4, które zresztą również koncentruje się na regionach.

Radiowa łączność z tym pięknym miastem na co dzień?
Mimo, że odbiór Kopenhagi, położonej blisko Polski, w paśmie FM powinien udawać mi się scatterem codziennie (pod Warszawą), obserwowałem je dosyć rzadko (na 90,8 i 93,9). Za to od pewnego czasu, w innym zakresie fal radiowych, Kopenhagę mogę usłyszeć co wieczór - nadawane z niej na falach średnich 1440 kHz Radio208.
Radio o tej nietypowej nazwie nie ma jednak celu promowania stolicy Danii. Swoją muzyką, nazwą i częstotliwością nawiązuje do legendarnego Radia Luksemburg, choć emitowane jest natomiast z zaledwie ułamka mocy, jaką miał nadający przed dekadami, wielki "Luxy" - 0,5kW (aczkolwiek na tej samej częstotliwości, co legenda). Pomimo tego, odbiór w Polsce jest możliwy nocą nawet na dobrych odbiornikach przenośnych.

W kolejnych odcinkach...
Następnym postem będzie mój szczegółowy, kopenhaski bandscan FM z bliskimi i dalekimi stacjami złapanymi w mieście. Co ciekawe, oprócz analogowych stacji DR P1-P4 miałem tam możliwość podsłuchać też  cyfrowych programów Danmarks Radio. Jakim sposobem?
W dalszej kolejności przygotowuję jeszcze również dwa radiowe fotoreportaże z Danii - stołecznego centrum nadawczego Gladsaxe oraz długofalowego nadajnika Kalundborg.
Po tym wszystkim, Kopenhaga pojawi się również w moim kolejnym bandscanie - z Malmo, wykonanym kilka dni później. Będzie to bardzo ciekawe porównanie, chociaż po przemieszczeniu się o jedynie 33km.