Wieże radiowe Wiednia

Stolicę Austrii charakteryzuje bogactwo w wielu dziedzinach - to wiemy. O tym jednak, że "na bogato" jest tu też z wysokimi obiektami emitującymi fale radiowe przekonałem się dopiero przybywając nad piękny modry Dunaj:)

Wieże radiowe Wiednia - czym są, jakie jest ich znaczenie dla miasta, dlaczego warto do nich podejść (i którędy!) - o tym wszystkim i jeszcze więcej w poniższym artykule.

Na początek dla ułatwienia nawigacji, mapa lokalizacji obiektów, o których będzie mowa:

1. Fernmeldeturm Arsenal
2. Leopoldsberg
3. Kahlenberg (maszt RTCN)
4. Hermannskogel - najwyższa górka Wiednia
5. Exelberg z Fernmeldeturm
6. Sender Wien-Himmelhof ("doświetlający")
7. Donauturm Wien (najbardziej znana wieża Wiednia)


Weźmy taką wieżę Funkturm Wien-Arsenal, właściwie Fernmeldeturm czyli "zwiadowcza", - znajduje się w pobliżu dworca kolejowego/autobusowego Sudtirolerplatz Hauptbahnhof - miejsce w którym dla wielu turystów zaczyna się wycieczka po Wiedniu. Tak też w niniejszym tekście.

Betonowa wieża wybudowana w połowie lat 70. ma około 155 metrów wysokości. Obecnie należy do austriackiego operatora telekomunikacyjnego A1 i jej główna jej funkcja to "węzeł" w łączności radiowej na trasach po Austrii. Spośród miejskich emisji RTV idzie z niego obecnie tylko jedna stacja radiowa - 104,2 Energy i jeden multipleks telewizji cyfrowej (booster dla centrum miasta) . Ciekawsze za to było jej wykorzystanie przed 2001 rokiem - programy telewizyjne z gmachów ORF (Oesterreichischer Rundfunk - Austriackiego nadawcy publicznego radia i telewizji) w południowo-zachodniej części Wiednia trafiły na maszty na Kahlenbergu i Himmelhofie na północy i zachodzie miasta przekazywane za pośrednictwem właśnie tego obiektu w centrum.
Budowla stoi na terenie dawnego arsenału broni, toteż okolica oferuje trochę atrakcji dla fanów militariów, ale także i ciekawej architektury.

Zarówno programy publiczne radia i telewizji ORF oraz kilku nadawców komercyjnych nadawane są z masztu na górze Kahlenberg ("Łysa Góra") przy północnych granicach miasta - głównego RTCN dla Wiednia i Dolnej Austrii. To bardzo piękna okolica! Bardziej niż z silnego nadajnika słynie z winnic i gospodarstw oferujących owoc ich pracy - podobno wspaniałego młodego wina heuriges. Północne rogatki miasta - góry (należące już do przedgórza Alp!) i lasy Wienerwaldu - Lasku Wiedeńskeigo to raj dla wędrowców. Mimo, że od stóp pogórza do wierzchołków trzeba pokonać solidną różnicę wysokości, widoki po drodze i na szczycie wynagrodzą wszelki wysiłek.

Możliwości dostania się do masztu na Kahlenbergu jest kilka - najciekawsza prowadzi pierw na bliższą brzegowi Dunaju górę Leopoldsberg. Przewodnik dostarcza wiedzy, że to właśnie pod nim Sobieski rozgromił Turków. I ciekawe, że to ta góra nazywała się kiedyś Kahlenberg, później przyjęła nazwę ku czci arcyksięcia Austrii Leopolda, a "Łysa Góra" przeszła na sąsiedni wierzchołek, na którym Austriacy postawili w XXw. maszt telewizyjny. Oto kilka pięknych widoków z Leopoldsbergu:

Zachwycające winnice:

Wieża Donauturm (tam też dotrzemy!) i otaczające ją budynki centrum ONZ:

Rozdwojone koryto Dunaju:

Ciągnąca się między "Dunajami" wyspa na ok. 21km długości (!!) i stanowi jedno z ulubionych miejsc rekreacji wiedeńczyków. Węższe koryto jest zamykane śluzą, co sprawia że np. podczas podwyższonych stanów wód, kiedy "piękny modry" toczy w głównym korycie zamuloną wodę z gór, węższe pozostaje czyste i błękitne. Kontrast barw w dwóch równoodległych korytach stanowi niezapomniany widok.

A tu już zbliżamy się do celu - maszt na Kahlenberg:

Obecny maszt stoi w tym miejscu od 1974 roku i ma wysokość 165 metrów. Zsumowana z wysokością posadowienia, czyli wysokością góry - 484 metry, dale imponujący wynik i możliwość pokrycia sygnałem rozległego obszaru. Tak jest też w istocie - austriackie radio i telewizję można odbierać dzięki masztowi Wien/Kahlenberg nawet na Morawach, zachodniej Słowacji i zachodnich Węgrzech (przy czym odbiór z Kahlenbergu w niektórych zaułkach samego Wiednia bywa problematyczny - o tym za chwilę). Dosyć często, przy sprzyjającej pogodzie, zasięg przedłuża się do południowej Polski. Via tropo i scatter odbieram Kahlenberg nawet pod Warszawą - w odległości 540km. Oto lista stacji radiowych nadawanych z masztu i ich moce:

88,6 Der Musiksender (10kW)
89,9 Radio Wien (100kW)
92,0 ORF1 (100kW)
94,7 Radio Burgenland (2kW)
97,9 Radio Niederosterreich (100kW)
99,9 Hitradio Oe3 (100kW)
102,5 Antenne Wien (10kW)
103,8 FM4 (100kW)
105,8 KroneHIT (100kW)

Masztowi towarzyszy starsza i niższa wieżyczka widokowa Stephaniewarte. Wstęp jest płatny 1Euro, widoki z jej szczytu warte wieeeeeeeeele więcej! Wspinając się po schodach mijamy ilustracje przedstawiające historię okolicy - w XIXw. wiodła tu kolejka zębata! Wagon kolejki można zobaczyć przy kościele na Kahlenbergu - nota bene: prowadzonym przez polskich zakonników.

Widoki ze Stephaniewarte są niewiarygodne! Trzeba koniecznie na nią wejść żeby się przekonać. Wspaniale widać stolicę Austrii, pogórze Lasku Wiedeńskiego i jednocześnie jest to wspaniały punkt widzenia na stojący całkiem obok maszt - jak na dłoni!

Dokąd patrzysz mała antenko?

Antena logarytmiczno-periodyczna należy do zespołu anten na dachu sąsiedniego względem wieżyczki Stephaniewarte budynku firmy ORS, austriackiego operatora obiektów nadawczych, kontrolującego maszt..

Jak widać, odległy horyzont był zamglony, dlatego nie powiodła się próba dostrzeżenia na horyzoncie "sąsiedniego" masztu - drugiej lokalizacji nadawczej dużej mocy dla Dolnej Austii - oddalonego o 75km Jauerling. Zobaczyłem za to inny, niespodziewany obiekt:

To kolejna wieża typu "zwiadowczego" na wzniesieniu Exelberg - Fernmeldeturm - jeszcze bardziej na zachód od Kahlenbergu, o podobnym przeznaczeniu co Fernmeldeturm przy Arsenale. Sądzę że mogła stanowić backup dla ogniwa dosyłającego sygnał na Kahlenberg.
Właśnie!
Kahlenberg nie jest w Wiedniu najwyższym szczytem i przy takiej topografii miasta niestety dużo obszarów pozostaje w radiowym "cieniu" wielu pagórków, które zasłaniają główne RTCN.
W zachodnim Wiedniu powołano do służby nadajnik w lokalizacji Himmelhof, niedaleko stacji kolejowej S-Bahn Hutteldorf (obiekt widać z peronów stacji patrząc na południe), mający wypełniać luki w zasięgu najważniejszych programów. Przemykając od stacji kolejowej uliczkami kameralnych osiedli - intuicyjnie cały czas pod górkę - wylegamy na ogromną łąkę na skraju której stoi ok. 20-30 metrowy betonowy słup stacji retransmisyjnej Himmelhof. Jak tu cicho i pięknie! Antena o "kwardatowym" kształcie daje możliwość pracy w obu polaryzacjach - pionowej i poziomej jednocześnie.

Podziwiając panoramę miasta z Himmelhof dostrzegamy znajomą sylwetkę...

Tak, to poznana wcześniej wieża przy Arsenalu.

Na prawie sam koniec postanowiłem zostawić najbardziej znaną spośród wszystkich wież Wiednia - Doanuturm, czyli "Wieżę Dunaju".
Mimo, że nazywana przez niektórych "wieżą telewizyjną"  iwyglądająca podobnie do wielu innych wież typowo telewizyjnych, nigdy nie była do emisji sygnału telewizyjnego wykorzystywana. Jeśli zaś chodzi o radio, nadaje stąd tylko parę stacji radiowych mniejszej mocy...
92,9 Radio Arabella (3kW)
94,0 Orange (0,5kW)
98,3 Superfly (1,5kW)
107,1 Stephansdom (2kW)

A zatem radiowy potencjał Donauturm nie został wykorzystany zgodnie z intencją budowniczych, wieża stała się za to ogromną atrakcją turystyczną miasta. Jako jedyny z opisanych w tym poście tak wysokich obiektów jest udostępniany zwiedzającym. Okolica, w której stoi wieża - naddunajski park, jest bardzo malownicza, dlatego wieża wdzięcznie pozuje do zdjęć.
Z platformy na wieży można skoczyć na bungee za jedyne 130 euro:)

No tak... Zanim przejdziemy do parku, trzeba przebrnąć przez obszar "UNO-City", futurystycznego osiedla budynków należących do Organizacji Narodów Zjednoczonych. Coś okropnego. Czy tak ma wyglądać świat przyszłości? Bleeee.

Logo Bank of Austria obraca się zatknięte na sztycy.

Platforma do skoków na bungee...

U nasady Donauturm znajduje się wejście z windą wciągającą turystów do tarasu widokowego, zaś na dole sklep z pamiątkami z Wiednia. Małego modelu wieży, podobnego to takich jakie sprzedawane są w Berlinie niestety nie ma, są za to... marynowane warzywa w słoikach z logo Donauturm :D

Programy radiowe ORF produkowane są w budynku ORF Funkhaus niedaleko Karlskirche/Karlsplatz. Dom Radia w Wiedniu odwiedziłem dosyć późno wieczorem - jego podwoje były jeszcze otwarte (wejścia strzeże ogromne ucho!). Wewnątrz budynku (wejść można tylko do recepcji i holu) znajdują się m.in. stoiska z prezentacją na żywo programu dwóch kanałów tv - ORFeins i ORF2 w HD, stoisko z muzyką od radia ORF1. Wszystko w pomieszczeniach w wystroju art-deco:)

- Na ekranie po lewo, na ORF/eins leciał właśnie tutejszy "Taniec z gwiazdami" - gospodyni mojego mieszkania w Wiedniu z pewnością była wtedy przed telewizorem - to jej ulubiony program:)

Na zewnątrz ORF Funkhaus na billboardach wiszą plakaty najpopularniejszej nad Dunajem stacji Hitradio Oe3. Na pierwszym plakacie dziewczyna oprócz tego, że zrobiła 'hopla!' to złapała jeszcze w zęby rurkę znaku drogowego, który znajdował się na pierwszym planie. Wyszło niechcący:)

To był dom radiowy, programy telewizyjne produkowane są w futurystycznie wyglądajacym Zentrum ORF przy Wurzburggasse w południowo-zachodniej części miasta, nie tak daleko od sławnego pałacu Schonbrunn. Oto zdjęcie dachu ORF Zentrum:

I tu kończy się nasza wycieczka po wieżach radiowych Wiednia. Ale to nie wszystkie warte uwagi wysokie budowle w mieście. Warto wybrać się też do obiektów "Flakturm" w Augarten i Arenberg Park. Stoją tam wieże-bunkry przeciwlotnicze z czasów II wojny światowej, służące nazistom zestrzeliwaniu samolotów należących do Aliantów. Gruby zbrojony beton pozwolił im zachować się w niezłym stanie. Mimo megalitycznych rozmiarów, otaczające parki doskonale je maskują. W labiryncie w Augarten można wręcz zgubić się, zanim dojdzie się do dwóch Flakturme.

Mam nadzieję, że z tym przewodnikiem nikt w Wiedniu się nie zgubi - a nawet jeżeli, to może właśnie w ten sposób odnajdzie jeszcze więcej ukrytych wież radiowych...