Jesienne tropo 2013

Czas podsumować mijającą jesień! 
Oto moje najlepsze troposferyczne DXy na FM w jesiennym sezonie propagacji 2013.

Wszystkie opisane obserwacje własne dokonane w Górze Kalwarii (33km na południe od centrum Warszawy) na tunerze Sony XDR-F1HD i zewnętrznej, 6-elementowej antenie Yagi.


4. października
Zgodnie z prognozą, aczkolwiek nieco poniżej oczekiwań odnośnie siły, 4.10. wytworzył się pierwszy (i jak się później okazało jedyny jako-taki) dukt transbałtycki. Co ciekawe, bzto dukt nieuniesiony, który zaznaczył się brakiem bliższych stacji (np. z Emmabody czy Horby na południowym wybrzeżu) - od razu odebrałem szwedzkie nadajniki z odległości 900+km:
Osthammar (92,8 P2, 95,5 P3) max. O=4; km=940;
Vasteras (98,0 P3, 100,5 P4) O=5; km=902
Sztokholm (99,3 P3, 103,3 P4) O=3; km=838;
Gavle (88,1 P1) O=2; km=999
Późną nocą zaobserwowałem także obecność tajemniczej słabiutkiej stacji z muzyką klasyczną na 95,2. Podbijały ją meteory, co potwierdzało że to coś z dalekiej północy. Po przeanalizowaniiu wszelkich wariantów - streamów internetowych stacji NRK, SR a nawet BBC (wishful thinking), dopiero na koniec odpaliłem dla porównania Yle X3M - fińskiej stacji odbieranej kiedyś na tej częstotliwości. Okazało się jednak, że to właśnie tę stację odbierałem. Zazwyczaj gra ona zupełnie inna muzykę, co zupełnie zbiło mnie z tropu i naprowadziło na tropo ...1223km do Lapua w Finlandii! Fińskie stacje nadające w j. szwedzkim - Yle X3M i Yle Vega nadają wspólnie muzykę klasyczną.

6. października
Rano złapałem jedną z najmłodszych stacji z Białorusi - MFM, nadające z Grodna na 105,0 MHz - nie należące do żadnego państwowego koncernu, ani żadnej sieci i emitowana tylko z jednego nadajnika.
W wykazach pojawiła się nagle i swoją obecnością przysporzyła polskim nasłuchowcom sporo kłopotu, bo złapanie jej okazało się nie takie łatwe. Podejrzewaliśmy stację o bardzo małą moc i nawet nieregularną emisję.
Udało mi się ją dorwać premierowo właśnie dziś rano i ciekawie było z jej odbiorem, bo przez dłuższy czas wykazywała nieco mocniejszy sygnał, niż zawsze odbierany na 100,5 Radius FM, też z Grodna. Muzyczny repertuar nietypowy jak na stację BY, bo w formacie AC z przewagą wykonawców zachodnich. Nagrałem parę jingli w jakości max. (4) i krótko po 10 stacja MFM z Grodna zniknęła. Radius dalej trzymał się mocno. Zniknięcie, właściwie osłabnięcie sygnału było tak drastyczne że myślałem że w ogóle wyłączyli nadajnik. -A może?

Po południu i wieczorem czeski Jesenik zabłysnął na o=5, nawet na najsłabszej częstotliwości: 99,3 z Evropą2. Mimo rekordowego sygnału (na 99,3 dającego po raz pierwszy RDS PI na mojej antenie), to nie ten lecz inny, odleglejszy nadajnik Evropy2 ucieszył mnie najbardziej - na 101,3 MHz z Pilzna z czystym sygnałem na O=4. Kolejna nowość z Pilzna to 106,7 - CRo Plzen, nadajnik Radec 10kW @584km.
Sporo fajnych sygnałów złapałem tego wieczoru - także 105,0 stację Vltava z praskiej wieży na Zizkovie, na 105,5 Votice (też Evropa2) - wreszcie!

Od tak dawna polowałem na E2 z Votic, zakleszczone między lokalną Eską 105,6 i semi-LOC R.Zet z Łosic 105,4. Powiodło się dopiero po wprowadzeniu pewnej dużej zmiany technicznej dla stacji UKF FM na południe od naszej granicy...

Chodzi o regulację tzw. mocy multipleksu FM MPX=0dBr. w Republice Czeskiej. Oznacza to co prawda mniejszą względną głośność stacji radiowej (podgłośnimy sobie na odbiorniku), lecz uzyskane w ten sposób zawężenie pasma nadawania skutkuje większym bezzakłóceniowym zasięgiem. Łapanie stacji z Czech stało się więc czystą przyjemnością - sygnały przychodzą w dobrej jakości, ładnie zmodulowane, z mniejszymi zakłóceniami. Podobnie jak z Niemiec, które od zawsze nadawały wg tego standardu.
Brawo Czesi! W Polsce nie możemy dojść z tym do ładu.

Radio Jura, siostrzana stacja Radia90 z Wodzisławia Śl.

Spośród stacji polskich tego wieczora, wysokie sygnały pozwoliły na złapanie Radia Wrocław z niemal wszystkich jego RTCNów (Ślęża, Chełmiec, Śnieżne Kotły, Nowa Karczma). Siły tego tropo dowodzi też odbiór stacji małej mocy z przeciwnej polaryzacji: (V w H):

88,8 - Żak (Łódź)
91,2 - Złote Przeboje (Katowice).
93,8 - Jura (Częstochowa) - premierowo na o=5!,
105,0 - RMF Classic Łódź, też pierwszy odbiór! walczyło z Pragą:)
 Do tego czysto stacje ze zgodnej polaryzacji:
102,6 - RMF Maxxx, Częstochowa
101,1 - RMF Maxxx, Wałbrzych


7. października

Ponownie Czechy, urozmaicone przez bawarski nadajnik na Ochsenkopf (Góra "Głowa wołu", 692km ode mnie) w północnej części regionu, na który ułożył się piękny lecz krótkotrwały dukt. Dzięki niemu przez ponad pół godziny DLF na 100,3 osiągnęło jakość o=5! (Niestety RDS nie wczytał się). Po raz pierwszy złapałem przez to też 96,0 Bayern2 Radio.


8. października
Dobre warunki utrzymywały się także długo przez dwa kolejne dni. Dziś po raz pierwszy złapałem dzięki temu:
105,3 - CRo Ostrava, Trzyniec, 1kW@317km o=3

Miałem jednak apetyt na jeszcze więcej i około południa na parę godzin przełożyłem antenę do polaryzacji pionowej.
89,2 - Radio Jard, Białystok @180km o=6RDS. Podnieśli niedawno moc z 2 do 5kW. Będzie słyszalny także przy słabych warunkach.
89.200 30F7 
>RADIO<_|>>JARD<<|89,2_FM_|B-STOK__
RADIO___|TWOJEGO_|MIASTA__|JARD.PL_

103,9 - Radio Jard 2 Białystok - to tu trafił nadajnik 2kW po stacji-matce. Dziecięco-młodzieżową stację odbierałem dziś dosyć przyzwoicie. Kiedyś przy 0,1kW było to niesamowicie trudne).

93,5 - Radio5, Ełk - po raz pierwszy natknąłem się tę stację. Nadajnik uruchomiony przed około 2 laty, a ja dawno nie odwiedzałem "pionowego" eteru. Po raz pierwszy doleciało do mnie też Roxy:
103,5 - Roxy FM, Bydgoszcz (pięknie ponad Victorią!)
105,4 - Roxy FM, Poznań.

103,6 - Radio Nadzieja, Łomża - to nie ekscytujący DX, ale uwagę zwrócił dziś jako chyba jedyny w Polsce przypadek dynamicznego kodu PI w RDSie. Zazwyczaj jest on jeden - stały i unikalny, bo mający identyfikować stację. Na "Nadziei" w ułamkach sekundy miga między 6400 / 310C. Pewnie błąd programisty kodera RDS.

92,9 - Novoe Radio z Brześcia na Białorusi (ma nowe logo! -po prawo) nadało ciekawy i sympatyczny komunikat o konserwacji - w formie jingla:
"Zavtra z 9 to 15 chasov na Novom Radio - profilaktika. Vremenno my ne budem' veshchat', dlatovo chtoby vernutsya v efir i zazvuchat' esche luchshee! Vse eto vremya ty mozhesh slushat na nashem sayte: www.novoeradio.by"

Wieczorem m.in.
99,5 - unid. Nik Kershaw "Wouldn't it be good" - Plus nie w rytmie? Złote?
93,9 - PIN, Gdańsk, pierwszy odbiór!


17. listopada
I to chyba już ostatni dukt tej jesieni przed zimowym załamaniem pogody. Rankiem odbierałem głównie środkowe Niemcy (średnie sygnały, stacje dużej mocy):
89,5 - hr3 (Hoher Meissner, 789km)
92,8 - MDR1 "Das Sachsen Radio" (Chemnitz, 600km)
95,0 - hr info (Rimberg, 825km)
102,2 - Antenne Thuringen (Inselsberg, 755km)

24. listopada
Awarie lokalnych i semilokalnych nadajników to sama radość. Dziś 95,4 RM z masztu Skierniewice/Bartniki zaliczyło po południu wiele spontanicznych przerw w emisji. Złapałem wtedy scatterem:
95,4 - CRo Vltava Jihlava 20kW@523km, scatter o=4++ - premiera
95,4 - MDR Figaro, Dresden, 100kW@518km - powtórka



XII.

Grudzień zaczął się od szoku w lokalnym eterze - Eska Rock 104,4 została zastąpiona przez nowe Vox FM grające... disco polo i inne "taneczne" piosenki. Niezłego szoku musieli doznać słuchacze, którzy nie wiedzieli o tej zmianie. W przeciwieństwie do reszty kraju, rockowa Eska nie zakończyła emisji w Warszawie. Tu jedynie przeniosła się na 93,3MHz - na częstotliwość poprzedniej inkarnacji Vox FM z piosenkami oldies ("Przeboje zawsze młode"), która zakończyła nadawanie. Vox FM na 104,4 jest zupełnie nową stacją ("W rytmie hitów"), choć nie zmienił logo...


Grudzień 2013 na pewno wniesie też sporo nowych danych do prac naukowych poświęconych próbie opisania zjawiska propagacji troposferycznej fal radiowych. Było bardzo dramatycznie - o czym usłyszeli i co zaobserwowali wszyscy, nie tylko FM-DXerzy.

W pierwszym tygodniu miesiąca mnóstwo nadziei na daleki odbiór z zachodu ożywiła prognoza Hepburna przez wiele dni nęcąca pomarańczowymi i czerwonymi odcieniami nad Europą Środkową. Dodatkowo, prognoza Wetterzentrale.de donosiła o przemykającym przez północną Europę wyżu o maksymalnym ciśnieniu 1043 hPa. Aż tyle barometry ostatecznie nie wskazały, ale Zachodnia Europa nachapała się - najciekawsze trasy (144 MHz) to 1900km z Danii do Hiszpanii i z UK do Austrii. Tym razem, mimo pięknej geometrii na prognostycznej grafice, w Polsce zjawisko nie wyszło.

5-go grudnia przybył on - orkan Ksawery. Oprócz wielu zniszczeń będącymi efektem potężnych śnieżyc, huraganowego wiatru, piorunów i błyskawic, Ksawery doszczętnie przedmuchał troposferę nad północną Europą z jakichkolwiek struktur mogących dać daleki odbiór.

Dlatego bardzo zaskakujący był rozwój wydarzeń po jego przejściu. Kto by się spodziewał, że już w pięć dni po maximum Ksawerego w Polsce, 10 grudnia zaczniemy odbierać pierwsze dalekie sygnały UKF?! Po takim spustoszeniu?

11. grudnia 
Całe pasmo było już obłożone przez rozmaite odległe stacje z północno-zachodnich Niemiec - przede wszystkim z Hamburga. Na mojej skromnej instalacji antenowej, to miasto dało się złapać w bardzo dobrej jakości, a na jednej jego częstotliwości - 99,2 nawet z RDS (tym bardziej że ponad Radiem Łódź!).  Powtórzył mi się odbiór wielu stacji z tego obszaru, które p oraz pierwszy i dotychczas jedyny - złapałem podczas wielkiej propagacji troposferycznej z 2007r., w tym:
89,5 - NDR1
93,8 - Bremen Eins
94,4 - NDR Kultur i inne stacje ze Steinkimmen
101,2 - Bremen Vier
102,2 - Deutschlandfunk o=5 RDS PI!
102,6 - NDR2 Stadthagen
104,5 - NDR1
106,1 - Antenne Niedersachsen
Schwerin z RDS, silna Robel, Berlin i okolica (91,8 Power) - późną nocą Deutschlandfunk z "Alexa" nie tylko wyparł mój lokalny TOK FM na 97.7 ale i wyświetlił RDS PI!
Najbardziej ucieszyły mnie stacje złapane po raz pierwszy, m.in. z tak imponujących odległościami lokalizacji jak Aurich (Fryzja "Ostfriesland", najbardziej płn-zach. skrawek Niemiec, niedaleko granicy z Holandią).
93,0 - BFBS1 Braunschweig
95,9 - NDR2 Visselhovede
100,4 - Delta Heide
100,6 - FFN Rosengarten
100,7 - MDR Sputnik Klotze
101,1 - Nora Kaltenkirchen
101,8 - DLF Aurich
102,6 - FFN Cuxhaven
107,4 - Delta Kaltenkirchen
107,7 - DR Kultur Cuxhaven z RDS over R.Maryja!


12 grudnia
Kolejnego wieczoru - eksploracja Łotwy!
89,3 - SWH, Dundaga: (NEW, odbiór na O=3 i tylko 1kW!)
90,0 - Spin FM, Riga (NEW! tylko 0,05kW!),
95,9 - LR1, Kuldiga
98,5 - Latvijas Kristigais Radio, Kuldiga
101,3 - LR2, Kuldiga
101,8 Latvijas Kristigais Radio, Riga
105,8 - Rietumu, Liepaja
104,3 - European Hit Radio, Riga
104,3 - LR2, Aluksne - ta lokalizacja także po raz pierwszy, blisko granicy z Estonią
105,2 - SWH, Riga
107,7 - LR4 Domskaya Ploschad', Riga

Na krótko pokazał się też Sztokholm -99,3 MHz, z przeciwnego brzegu.

Tuż przed 22:00 tropo przesunęło się bardziej na wschód i otworzyła się Białoruś, pełna premierowych odbiorów. Powtórzył się odbiór z Mińska:
107,1 - Radia Mir
104,6 - Radio BA
- mińskie stacje z OIRTu (72,11; 70,43, 71,33)
98,9 - Russkoje Radio Minsk, premierowo!

Co ciekawe, równocześnie z dalekim wschodem (Białorusią), pojawił się Śląsk - z przeciwnego kierunku:
95,9 - PR4 Czwórka z wieży transmisyjnej na Katowickim Bytkowie, 0,1kW@242km.
To nadajnik małej mocy, z odbiorem którego są problemy w samej aglomeracji śląskiej, dlatego odbiór cieszy tym bardziej.

100,9 - Radius FM, 647km
To nie Mińsk, mimo że silny, okazał się najdalszą lokalizacja dorwaną z Białorusi tej nocy - była nim Mogyliow we wschodniej części Republiki - na - początkowo słabo, potem w maksimum na ładne 3+!

13. grudnia
DXy poprzedniej nocy zakończyły się grupo po 3 w nocy, kiedy złożyłem się do spoczynku, ale nie był to jeszcze koniec - nazajutrz po południu grzmiał Berlin. Sygnały z Alexanderplatz i Scholzplatz w niemieckiej stolicy osiągnęły rekordową w historii moich DXów wysokość! Oczekiwałem RDS na 104,6 RTL, jednak ostatecznie nie wszedł, to podobnie jak i inne stacje małej mocy - Spree, Klassikradio dało przyzwoity odbiór - o stacjach dużej mocy nie wspominając:)
Oto kompilacja jingli berlińskich nadawców nagranych tamtego wieczora: