Sporadic-E 2022

 

 

 

 

Na mapce obok naniesione są wszystkie zidentyfikowane stacje z moich nasłuchów letniego sezonu propagacji jonosferycznej w roku 2022 na paśmie UKF FM, a poniżej w artykule - opisane jego najlepsze epizody.
Warunki sprzętowe nie zmieniły się - nadal tuner Sony XDR F1HD i dachowa antena 5-el Yagi w polaryzacji pionowej.

14. lipca: Przed południem, pośród falujących stacji rosyjskich i tureckich, zwrócił nagle moją uwagę równy i wysoki sygnał na 88,5 z piosenką w języku ukraińskim - była to Odessa @925km (Radio Promiń). Zaczął się nim epizod shortskip (gdy wzrasta jonizacja i możliwy jest odbiór Es z relatywnie bliższych nadajników). Parę minut po nim trafiłem na audycję w j. rumuńskim na 89,6 - Kiszyniów! @780km! (R.Chisinau retransmitujące program Radio Romania Actualitati - zidentyfikowane po nazwiskach przedstawiających się prezenterów). Tym samym raz pierwszy złapałem sygnał z Mołdawii!

Stamtąd przywędrował również odbiór na 100,5 - ale nie Radia Moldova, jak początkowo podejrzewałem, a folkowego Radia Plai (dziś ta stacja nadaje na 100,6). Z samej Rumunii złapałem natomiast Radio Trinitas na 89.2 z RDS z okolic Tulcei (najbardziej na wschód wysunięty nadajnik i przylądek ROU, przy ujściu Dunaju). Shortskip, jak zawsze emocjonujący i krótkotrwały - tym razem również żył ok. 10 minut.

Ale nie był to jeszcze koniec świetnych DXów z tego otwarcia. Na 90,4 usłyszałem Radio Rossii - z Mariupola, który po imponującej i wielotygodniowej próbie obrony, wiosną zajęły oddziały rosyjskie.

IRIB Radio Ardabil

Sygnały był już dosyć zanikające, gdy jeszcze tego samego przedpołudnia na 94,1 trafiłem zatrzymałem się na sygnale z muzyką z kręgu bliskowschodniego folku. Wydawało mi się, że był on tu już dłuższy czas - "przechodziłem" po nim skanując pasmo to w górę, to w dół, ale wcześniej zniechęcały mnie zakłócenia od sąsiedniego lokalnego Meloradio (94.0).
W pewnym momencie odezwała się spikerka w języku przypominającym turecki, w którym wychwyciłem "Ardabil Radyosu" - to stacja irańskiego IRIB dla mniejszości azerskiej! Nadajnik na górze nad samym Morzem Kaspijskim!  2620 km - mój rekord sezonu:) nadajnik: Kuh-e-Sangar, 83kW.  Za odbiór był najprawdopodobniej odpowiedzialny mechanizm chordal SpE, który opisałem w roczniku 2020.





06. sierpnia: Po 13-ej półtorej godziny zabawy z UK - w tym małe moce i... Wyspa Man! Krótko Belgia, na fajrant Włochy. Chyba najlepszy dzień sezonu. LOG ciekawszych stacji z Wysp z tego otwarcia:



13:16 - 94.8 Northern Sound, Slieve Glah @1909km; 2kW
13:26 - 105.1 Capital - (Yorkshire), Emley Moor @1542km; 3.125kW
13:27 - 106.6 3FM, Snaefell (Isle of Man) @1722km; 0.25kW
13:30 - 97.2 Manx Radio, Douglas/Carnane (Isle of Man) @1725km; 11.32kW
13:30 - 107.9 Newstalk, Clermont Carn @1844km; 0.5kW
13:31 - 93.8 BBC Radio Ulster, Kilkeel/Aughrim Hill - 1826km; 0.2kW - 2tx z Brougher Mountain
13:32 - 97.8 BBC Radio 1, Pendle Forest @1580km; 1kW

13:33 - 99.5 BBC Radio 1, Haslingden @1584km; 0.1kW
13:35 - 104.5 BBC Radio Lancashire, Lancaster @1613km; 2.1kW
13:35 - 102.8 YO1 Radio, York Hospital @1503km; 0.101kW
13:35 - 103.3 Newstalk, Monaghan/Lugad Hill @1889km; 10kW
13:36 - 104.7 GHR - Acklam Wold/York @1483km; 2.5kW
13:38 - 105.8 Capital - (Yorkshire), High Hunsley @1469km; 9.6kW
13:41 - 105.8 U105, Black Mountain @1822km; 1.92kW
13:43 - 107.1 GHR - (Harrogate & Yorkshire Dales), Pateley Bridge - tent loc, //972 - 1548km; 0.1kW
13:43 - 107.4 Newstalk, Mohercrome @1883km; 10kW
13:43 - 106.7 iRadio, Monaghan/Lugad Hill @1889km; 9,8kW
13:44 - 97.2 GHR - (Harrogate & Yorkshire Dales), Harrogate/Harlow Hill @1534km; 1kW
13:46 - 97.4 Cool FM, Black Mountain @1822km; 3.2kW
13:48 - 93.4 Energy FM, Jurby/Control Tower (Isle of Man) @1725km; 1kW
13:49 - 91.2 Energy FM, Snaefell (Isle of Man) @1722km; 1.2kW
13:50 - 98.4 Energy FM, Ramsey/Town B (Isle of Man) @1717km; 0.023kW!!!
13:52 - 105.3 Capital - (North East), Burnhope @1545km; 8.4kW13:57 - 105.0 Ocean FM, Oughtdarnid @1950km; 5kW

13:59 - 107.1 Raidió Fáilte, Belfast/Northumberland St. - gael. - 1817km; 0.026kW!!!
14:00 - 96.7 Q Radio, Black Mountain @1822km; 0.55kW
14:09 - 89.6 RTÉ Radio 1, Arranmore Island @1979km; 3kW
14:13 - 95.2 Highland Radio, Arranmore Island @1979km; 0.5kW
14:17 - 97.2 Q Radio, Coleraine/Maddybenny More @1862km; 0.312kW
14:18 - 98.0 BBC Radio 1, Campbeltown @1795km; 0.4kW
14:31 - 91.2 BBC Radio 3, Port Ellen (Isle of Islay!) @1834km; 0.065kW!!
14:34 - 93.7 BBC Radio Scotland, South Knapdale @1787km; 2.2kW
14:35 - 95.5 BBC Radio 4 FM, Penicuik @1645km; 0.132kW


12. czerwca: ponad 200 IDS z 15 krajów przez cały dzień (mapka poniżej); rano m.in. pirackie "Laiko FM90" z Grecji, jeden sygnał z Jerozolimy, 95,6 Alger Internationale (Algiers 0,5kW); lokalna Katalonia (96.3 stacja współpracująca z R.Puigcerda i R.Calella - wymieniano ich nazwy; 94,6 R.Sabadell 0,5kW); kraj Basków (RDS: S.AMARA na 108MHz), Libia i Francja (autostrady 1077, Tuluza 93.1 Swigg), potem duże moce z UK/IRL i pirat z Cork 87.5; po południu TUN, trochę RUS, parę BUL i dużo TUR (skąd m.in na 95,6 odbierałem fajne klubowe granie - show Sister Bliss - okazało się, że to Radio S z Bursy). "Turkey's no.1 DJ radio". Koniec otwarcia, tudzież; wszystkich otwarć nastąpił po 20-ej.




Początek sezonu, ze względu na pracę, wyglądał u mnie zdecydowanie ubożej, niż w poprzednich, "pandemicznych" latach. Na szczęście, intensywność występowania Esów w czerwcu pozwoliła się cieszyć nimi w każdy wolny dzień, a od lipca powróciły możliwości tak częstego monitoringu, jak przez dwa wcześniejsze sezony.

Kalendarzyk wszystkich zaobserwowanych przeze mnie otwarć ES w 2022:

29.04: wieczorem po 18 mój pierwszy Es 2022 - krótko zachodnia Turcja i jeden fade z GRC
21.05: po 16 wyspy greckie i zach. Turcja (na TRT FM Tarkan śpiewał swój Simarik:); jeden ID z Egiptu (2400km; 93.7 OnSport) oraz piracka(?) stacja z reegae na 88.8 z okolic Rodos
22.05: ok 18 pół godziny południe Francji, Barcelona
02.06: 16:30-19 przesuwający się Es od Katalonii (m.in. 104.6 R.Cornella 0,1kW), Valencii (91,8 Planeta, 107.9 Latinos FM), po kraj Basków (89,5 Estella Lizarra FM), pojedynczy Madryt (88,8 La Kalle)
05.06: krótko o 15:30 kawałek Kalabrii (płd włochy)

07.06: od 10 rano 2x Czarnogóra!, ALB, BUL, ALG, potem standardy GRC/TUR, Cypr, Syria; po południu Szwecja z low powerami (90,0 P2 Karesuando, Ramsele, Ragunda, Vittangi, Sorsele) i Finlandia (jedyna moja FIN w tym sezonie, jak się okazało).
09.06: rano Es nad Skanią, czyli dla mojej lokalizacji możliwe odbicie sygnałów z Morza Północnego i Norwegii. Pasmo było więc puste, na krótko tylko Szkocja. Po 10 od okolic San Marino (93.7 Record, Borghi), przez Toskanię po Korsykę i Sardynię, wyspa Elba na 108MHz! Obłok nagle kompletnie się rozładował.
11.06: ok 9 Rodos, płd-zach Turcja, Cypr. U nas nic ciekawego (poza tym, że TRT puściło swój dżingiel "Reklamlar" aż 5x pod rząd), gdy w tym samym czasie ktoś na Węgrzech odbierał... Oman! (4+tys km!)
12.06: ponad 200 IDS z 15 krajów przez cały dzień (opis powyżej)
16.06: rano najróżniejsze kierunki znad Morza Śródziemnego, ale nic wielkiego. Na pół minuty shortskip z Niemiec z komercyjną stacją na 89.6 (reklamy) unid; chwilę też Belgia, NL i UK.
17.06: przed 15 krótko Hiszpania
19.06: ok. 17 pojedyncze IDs z Grecji, Włoch, Tunezji, parę Algierii

21.06: po południu Hiszpania (najdalej Madryt), 1x daleka Algieria (89,6 @2546km), Francja (m.in lokalne Logos FM na 2fx z regionu Auvergne), na koniec sskipy ze Szwajcarii (m.in. 89.4 Fribourg) i Niemiec (np. 89,2 SWR1, 93,8 SWR3)
24.06: po 13 parę IDs z płd. Włoch
26.06: rano trochę ALG, wczesnym popołudniem UK - Devon (Barnstaple 2fx) i parę sztuk Francji
03.07: po 16 Grecja (odkryłem przyjemną stację z Patry - 90.4 Imera, grającą podobnie jak moi ulubieńcy z Aten, których zresztą też dziś słyszałem via Es), po niej Apulia

07.07: rano Sycylia (m.in. R. Itaca 98,4; CL1 na 94,3 i nie podawanej w wykazach 95,5; oraz Radio Citta Si na 101,2), która ustąpiła pasma Tunezji (sporo IDs, m.in Knooz FM), 2h po zaniknięciu tego kierunku, tuż po 13 pojawiła się centralna Turcja
09.07: rano przez 2h Rosja z rejonów na płn-wsch od Moskwy. Dziwnie słuchać teraz Rosji, kiedy np. opowiadają o swoich dokonaniach i "gierojach" obecnej wojny. (sporo nadajników RRossii; Silver Vologda na 105.3 miał chyba wyłączony nadajnik). Na chwilę wpadła też Tunezja i Algieria, później po 13 Bułgaria, Turcja.
11.07: po południu (14) Es przesuwający się przez środkowe Włochy (m.in. folkowe 99.5 Radio C1) - od Rzymu po Adriatyk i Neapol, Katalonię, płd-zach Francję i Kraj Basków. Była też Andora.
13.07: po południu (17) Turcja, Rodos, środkowe Włochy (Roma Capitale 93.0; Studio 93; low power 93.5 R.Mater), Sardynia, Tunezja (po 107MHz), Algieria i znów Turcja

14.07: - rano sskipowa Mołdawia i Iran! (opis powyżej)
16.07: po południu Tunezja i Algieria;  18.07: przed 21 dwa sygnały z Algierii
20.07: od rana wysoka MUF na Włochy (Neapol na 108MHz), Tunezję; przed 17 wąski azymut z wysoką MUF na Turcję po Cypr; ok 18:30 nieco Sycylii, po 21 wąski azymut na zachodnią Francję, po Paryż (Judaica 94.8)
21.07: o 15: Syria, Turcja, Libia, krótko Ateny i Sofia, potem zachodnia Grecja (plus podejrzenie głębszego Egiptu na 89.7), Apulia i po 17 koniec
22.07: krótki błysk z Aten tym razem też rano, TUR, CAT, pojedyncza Bułgaria i Malta (mój jedyny jej log w sezonie '22)
25.07: rano północno-wschodnia Turcja (TRT R1 z niektórych nadajników w rejonie Trabzonu z odrębnym programem muzycznym pop), potem Rosja, Kraj Krasnodarski - sporo IDs i pokaźna MUF
26.07: jeden sygnał z Turcji rano

Radio "45-latek"
- oldiesy z Turcji

27.07: 12-15 dosyć ostro zarysowany Es na środkową TUR (z Ankarą), Cypr, Liban, Izrael i jeden tent. sygnał z Palestyny. Najciekawszy dla mnie był odbiór paru stacji z północnego (tureckiego) Cypru. Ostatni zidentyfikowany odbiór z tej części wyspy miałem... w 2005 roku!
31.07: rano zidentyfikowane po jednej stacji z TUR, ISR, Rodos
01.08: rano znów pojedynczy Izrael; po południu Włochy na azymucie z Apulią, Kalabrią i wsch Sycylią
02.08: dziś 3 epizody: po 11 TUR, po 13 ITA/TUN/ALG, najciekawiej było gdy przed 16 z przedgórza Pirenejów MUF osiągnęła >108MHz, były m.in. 107.7 Vinci Autoroutes (0,1kW nadajniki autostradowe)
03.08: ok 15 rozproszona Sycylia/Libia/Tunezja, po 3 kwadransach pojawiła się Katalonia po Valencję
05.08: przed 15 zaobserwowałem północne Włochy, nawet jeden nadajnik ze Szwajcarii, obłok unormalizował się na dalsze rejony - płd. Francji (ponownie autostrady na 107.7), płn-wsch Hiszpanii; na 40 min wcięła się Turcja. Gdy ustąpiła, odnotowałem Andorę na 89.5 (Europa FM). Koniec po 17.
06. 08: po 10 dosyć wysoka MUF z Turcji, sporo lokalnych stacji, na 95.6 radio z greckiej wyspy Samos z ogłoszeniami dla turystów w j. niemieckim) . Po 13 półtorej godziny zabawy z UK - w tym małe moce i... Wyspa Man! Krótko Belgia, na fajrant Włochy. Chyba najlepszy dzień sezonu - opis pow.
07.08: 12:30-13 północna Francja (m.in. R.Contact oraz 94.1 Radio Scarpe Sensee z flamandzkimi piosenkami), jeden ID z NL, powtórka BEL i południe UK
09.08: jeden log z GRC po 11ej

rapsy ze Stambułu

16.08: o 10:17 wpadł w jonosferę jakiś spóźniony Perseid - ale jaki! Aż przez 1,5 minuty odbierałem moskiewskie Avtoradio 90,3 (MS/Meteor Scatter)
21.08: rano ostry azymut z Włoch z okolicami Neapolu i Palermo - ale połowa moich IDs to tylko tamtejsze Radio Maria, haha. Prawie godzinę po jego zgaśnięciu zabłysł Stambuł - jedno z najwyraźniejszych otwarć na tę metropolię. Zdążyłem jednak przeskanować tylko 5MHz (co 0,2 MHz Istanbul!), gdy ostry azymut odpuścił i Es rozlał się na cały zachód TUR. Była też BUL, np. 92.2 Hristo Botev ze szczytu górskiego o nazwie Botev.

Od drugiego tygodnia sierpnia nie spędzałem już tak wielu wolnych dni przy radiu. Stabilna pogoda i nadal gorące lato zachęcały do rowerowych podbojów pleneru - tam dopiero padły rekordy! Niewykluczone, że z "Esów" coś przegapiłem, ale sezon i tak miał się ku końcowi, a ja się nim zdążyłem nacieszyć i wybawić.


Spośród osiągnięć innych FM DXerów w 2022 roku najbardziej wartym uwagi był pierwszy odnotowany przypadek odbioru kontynentalnej Europy w USA:
https://www.youtube.com/watch?v=8Qd2aLlX5oU - Francja na 87,8 (France Culture, Angouleme 2kW tx!) 5.07.2022 @ Bryce Foster, stan Massachusetts @ 5500 km!;
https://www.youtube.com/watch?v=KrMkwKMneTA Parę dni później udała mu się też Portugalia @ 5100+km:
12 czerwca nie tylko u mnie był obfity - FM DXer na Uralu tego dnia odbierał 2Es z Włochy, również Pragę, a w Kanadzie złapano 2Es do EUR - wow!