Sporadic-E 2010 - Iran @ 4000km!


5 czerwca 2010 odebrałem stacje radiowe UKF FM z Iranu.
Sygnały FM DX z podwójnego odbicia Sporadic E (2Es) docierały do mojego odbiornika z odległości niemal 4000 km!
To polski rekord odbioru FM DX:)




5.06.2010 - Równo rok i jeden dzień po tym, jak 4.06.2009 złapałem swój pierwszy 2Es (z Kuwejtu)
Około 16:30 kończyło się właśnie typowe otwarcie Sporadic E z odbiorem stacji radiowych FM z Turcji. Przeglądając pasmo wpadłem nagle na język farsi (inaczej: perski) - jego brzmienie nauczyłem się rozpoznawać z kanałów telewizyjnych dla Iranu na satelicie. Na złapanej na 90,1 MHz stacji wypowiadał się dziennikarz w studiu oraz korespondent telefoniczny. Sygnał był bardzo niestabilny i ani razu nie osiągnął pełnej czystości.
Tuż obok, na 90,0 wykryłem po chwili również drugą stację w farsi. Słuchacz podawał numer telefonu (można było usłyszeć liczby), a odpowiadała mu kobieta w studiu.

Wytłumaczenie równoczesnego odbioru co najmniej dwóch rozgłośni w tak egzotycznym języku, którego dotychczas nigdy nie spotykałem na UKF FM musiało być tylko jedno - podczas tego otwarcia SpE (jak wyjaśniłem na wstępie - początkowo na Turcję) wytworzyło się podwójne odbicie i oto docierają do mnie sygnały z Iranu!

Chwilowo odbiór na 90,1 zaniknął, ale gdy powrócił, pojawiła się też silna ukraińska stacja na 90,4 MHz z Krymu - jak gdyby na potwierdzenie, że tam właśnie znajduje się punkt ponownego uskoku do drugiego obłoku sporadycznego (stacji tureckich nie było już prawie wcale). Azymut Krymu i Iranu ode mnie znajduje się na 120 stopniach.

Na poniższej mapce zaznaczona jest moja lokalizacja w centrum Polski oraz zidentyfikowana później lokalizacja najdalszego sygnału z Iranu (połączone czerwoną linią), oraz szary pierścień przedstawiający obszar, na który obserwuję standardowe otwarcia Sporadic E. Widać, jak nietypowo daleki był to odbiór:

Na koniec wpadłem na jeszcze jedną stację irańską na 88,6 MHz - ta natomiast cechowała się cichą modulacją i mogła być odcięta od lokalnej 88,7 (PR2 Ryki) wąskimi filtrach cz.pośredniej w moim tunerze Kenwood KT6040.

Ogólnie odbiór z Iranu trwał nie dłużej niż ok. 15 minut, a jego sygnały - jak wspomniałem - były bardzo niestabilne (zaniki w jednym i w drugim Es).

Oto moje nagrania odbioru z Iranu 5.06.2010:



Wstępnie zidentyfikowałem złapane stacje jako:

88,6IRNIRIB III 1 of 4x low pwr tx<1kW kW
~3700 km
90,0IRNIRIB IIShiraz?10 kW
3605 km
90,1IRNIRIB IKuh-e Genow60 kW
3983 km
96,1IRN? koran.Jam?0,5 kW
        3704 km

Najłatwiejsza była identyfikacja nadajnika dla sygnału złapanego na 90,1 MHz, gdyż na szczęście w tak ogromnym kraju jak Iran jest tylko jeden na tej częstotliwości: Kuh-e Genow, centrum nadawcze państwowego nadawcy IRIB dla miasta Bandar-e Abbas w południowym Iranie, nad cieśniną Ormuz na wschodnim krańcu Zatoki Perskiej! Aż 1000 km od samego Teheranu, stolicy kraju, a ode mnie prawie 4000km!
Przyjmując azymut tej wzorcowej identyfikacji, można pokusić się o dopasowanie odbioru na 90,0 dla nadajnika Shiraz, znajdującego się nieco bliżej, ok. 3600km.

Mapa nadajników na 90,1 (jak widać, jedyny w Iranie jest przy dolnym brzegu tej grafiki - z zielonym krążkiem jego użytecznego zasiegu):


oraz sytuacja na 90,0

Na 88,6 również słyszałem język brzmiący dla mnie jako farsi (coś o Wielkiej Brytanii - "wazarati darabaye britoni..."). Po publikacji moich nagrań na YouTube pojawił się komentarz, iż mógł być to lokalny język Lori//Luri stacji radiowej, która kierowała swoja audycję na mniejszości językowej. Niestety nadajniki na 88,6 są bardzo rozproszone - jeden rzeczywiście w Lorestanie (Lali) w środkowo-zachodnim Iranie, oraz aż 4 na obszarze miedzy zidentyfikowanymi lokalizacjami Kuh-e-Genow i Shiraz, jednak wszystkie o małej lub nieokreślonej mocy.

Tak właściwe, krótko przed złapaniem pierwszej stacji w farsi na 90,1 odbierałem także śpiewy koraniczne na 96,1 MHz z bardzo cichą modulacją. Brak było innych stacji  arabskich w tym czasie, więc to również mógł być Iran, choć nadajnik na tej częstotliwości pracował również w Bagdadzie, w bliższym Iraku. Klasyczne śpiewy Koranu również w Iranie "odprawiane" są w języku arabskim, uznawanym za święty. Jeden nadajnik małej mocy także figuruje w tym obszarze na 96,1 (Jam - na wybrzeżu).

Ciekawostka: Współcześnie identyfikacja stacji z Iranu mogłaby być łatwiejsza jeśli chodzi o program; lecz co do lokalizacji - znacznie trudniejsza. W 2012 roku Iran przeszedł tzw. zerobase na paśmie FM, zmieniając obsadę transmitowanych programów na niemal wszystkich swoich częstotliwościach. Teraz w Iranie określone "odcinki" pasma FM zajmują tylko transmisje jednego programu radiowego w różnych lokalizacjach na terenie całego państwa - podobnie jak w przypadku BBC na FM w Wielkiej Brytanii (niesamowite, że stąd wzięli przykład, wszak Zachód to "wróg" irańskiego reżimu). Gdyby zatem ta zasada obowiązywała w 2010 roku, na 90,1 oraz 90,0 odbierałbym tę samą stację i audycję - IRIB Radio Iran, które teraz operuje nadajnikami na częstotliwościach od 89,6 do 91,1 FM. Poniżej, na paśmie nadaje Radio Javan dla młodych słuchaczy, a powyżej - R. Varzesh, radio sportowe. Oczywiście, są to stacje państwowe IRIB (Islamic Republic of Iran Broadcasting), gdyż tylko takie mogą nadawać w Iranie - nie ma prywatnych, ani komercyjnych.

Mój odbiór Iranu jest czasu rekordem FM DX w Polsce:)
Co ciekawe, również w 2010 roku został ustanowiony nowy światowy rekord odbioru radiowego FM DX. Paul Logan z Irlandii Północnej za sprawą podwójnego i wielokrotnego odbicia Es (Multihop Es) uzyskał odbiór z Dominikany 6350km! Poprawił tym samym poprzednie rekordy, które również należały do niego i dotyczyły potwierdzonych nasłuchów stacji radiowych FM z Ameryki Północnej (USA i Kanady).


Akt.
Powtórny odbiór FM z Iranu przydarzył mi się dopiero po 10 latach, nawet dwukrotnie, acz z bliższych lokalizacji:
2020.05.17 - 92,5 - Radio Varzesh (nagranie), możliwe różne nadajniki w odl. ok. 2460-3165km
2022.07.14 - 94,1 - Ardabil Radyosu - Kuh-e-Sangar @2620km

Brak komentarzy :

Prześlij komentarz