Bandscan Londyn

Nie spodziewałem się wielu DXów w Londynie wiedząc, jak wielkim jest miastem, oraz w jak bardzo zabudowanym miejscu przyszło mi tam się zatrzymać. Okazało się jednak, że różne bliskie i dalekie sygnały z łatwością penetrują zabudowania grodu nad Tamizą. Z moich obserwacji najodleglejszy, stale utrzymujący się sygnał stacji FM przemierza do niego dystans aż 250km. Złapałem tu również coś z Walii oraz scatter ze Starego Kontynentu. Najwięcej atrakcji oferował lokalny eter - pełen stacji BBC i pirackich. 

Miasto jest zasilane w sygnały radiowe i telewizyjne przez 3 ośrodki nadawcze dużej mocy i jeden mały, pomocniczy. Najwięcej emisji płynie z wieży zwanej Crystal Palace w południowym Londynie - zarówno BBC i główne stacje komercyjne dużej mocy mają tu swoje anteny.
Alternatywną lokalizacją dla nadawców komercyjnych jest podobna wieża tego samego operatora, Arqiva, w sąsiedniej dzielnicy Croydon, oddalonej o tylko 1,7km od Crystal Palace.

Wieża "RTCN" Crystal Palace

Co ciekawe, BBC z jeszcze większą mocą dla Londynu oraz całej południowo-wschodniej Anglii jest nadawane z masztu we Wrotham, na południowy-wschód od stolicy, tuż za pierścieniową autostradą M25, okrążającą cały obszar metropolitarny Greater London. Będąc w Walthamstow, nie wyczułem różnicy między siłą sygnałów BBC z Crystal Palace (4kW, 19km) a Wrotham (125kW, 36km), ale już na nadawanych wyłącznie z Wrotham stacjach mniejszej mocy - BBCKent (4,5kW), a już tym bardziej 101,6 KMFM (0,45kW), słyszalne były szumy. W zachodnim Londynie różnica sygnału BBC zwiększa się na niekorzyść Wrotham, choć nadal zapewnia on użyteczny sygnał (z Wembley czy Hayes do Wrotham jest nawet 45-50km).

Wspomnianym trzecim, mniejszym centrum nadawczym jest Alexandra Palace - zlokalizowane w północnych dzielnicach, blisko Highgate. Nadają z niego tylko dwie, niszowe stacje UKF FM małej mocy, ale do rangi centrum podnoszą go doświetlenia DVB-T i DAB dla północnych dzielnic, w sieci synchronicznej z Crystal Palace i Wrotham. "Ally Pally" ma tez intrygującą historię, zresztą tak jak i pozostałe londyńskie centra, ale tym zajmę się w kolejnych postach, poświęconych ośrodkom nadawczym odwiedzonym podczas pobytu w UK.

Siatka częstotliwości dla Londynu uwzględnia stosowaną w całej UK rezerwację pasm częstotliwości dla programów BBC (R2 między 88 a 90,2 MHz; R3 90,3 do 92,3 MHz, R4 od 92,5 do 96,0) i przedstawia się następująco:
88,8 - BBC R2 (Crystal Palace)
89,1 - BBC R2 (Wrotham)

91,0 - BBC R3 (Crystal Palace)
91,3 - BBC R3 (Wrotham)
93,2 - BBC R4 (Crystal Palace)
93,5 - BBC R4 (Wrotham)
94,9 - BBC London (Crystal Palace)
95,8 - Capital (Croydon)
96,7 - BBC Kent (Wrotham)

96,9 - Capital Xtra (Crystal Palace)
97,3 - LBC (Croydon)
98,5 - Radio1 (Crystal Palace)
98,8 - Radio1 (Wrotham)
100,0 - Kiss (Croydon)
100,6 - Classic FM (Crystal Palace)
100,9 - Classic FM (Wrotham)
102,2 - Smooth (Croydon)
104,9 - XFM (Crystal Palace)
105,4 - Magic (Croydon)
105,8 - Absolute (Crystal Palce)
106,2 - Heart (Croydon)
107,1 - Capital Xtra (Alexandra Palace)

Powiedzmy sobie wprost: tak skromna lista stacji UKF obejmujących zasięgiem całe miasto (w dodatku wiele częstotliwości zdublowanych) rozczarowuje. Ale to nie wszystko, co w Londynie można usłyszeć.

Wielkością powierzchni metropolia Greater London trzykrotnie przewyższa państewko Andorrę i pięciokrotnie Maltę, ludnościowo ma dużą przewagę nawet nad jeszcze większymi krajami, więc nic dziwnego, że jego struktura bardziej przypomina małe, potężnie zurbanizowane państwo, aniżeli spójne miasto. "Państewko Londyn" posiada więc "regiony" - dzielnice żyjące własnym życiem. Ulokowane są w nich lokalne rozgłośnie (community radio), których dobry zasięg nigdy nie obejmuje całego miasta. W ogromnej metropolii, zwłaszcza tak wieloetnicznej jak Londyn, bardziej cementującą i łączącą ludzi cechą staje się lokalność.
89,6 - Westside
91,8 - Hayes FM

Rinse FM (106,8)

92,0 - NuSound
94,0 - Voice of Africa
103,3 - London Greek Radio
103,6 - Bang Radio
104,4 - Resonance
106,8 - Rinse FM
107,3 - Reprezent
107,5 - Time
107,8 - Jackie

Od radia Westside, formatem zbliżonego do dużych komercyjnych stacji, poprzez eksperymentalne, młodzieżowe Reprezent i Rinse FM, afrykańskie VOAR i hinduskie NuSound, 11 legalnych stacji community radio to jednak zdecydowanie mniej, niż liczba wszystkich zbiorowości w Londynie. Koniecznie weźmy jeszcze jeszcze pod uwagę niszowe style muzyczne, niedoreprezentowane w stacjach komercyjnych, a wychodzące ponad podziały etniczne, bo tak naprawdę muzyka stoi w rodowodzie rozsławionych na cały świat londyńskich pirackich stacji radiowych.
Ich fenomen jest tak unikalny i osobliwy, że również poświęcę mu osobny post, a tu jeszcze tylko dodam, że liczba aktywnych stacji pirackich na obszarze Greater London, blisko dwukrotnie przewyższa liczbę legalnych stacji FM dla Londynu!


Stolicę Wielkiej Brytanii odwiedziłem w czerwcu 2015. Dla zaawansowanego nasłuchu, zabrałem tam tuner Sony XDR-F1HD, antenę w postaci 2-teleskopowego dipola, standardowy zestaw w podróży, oraz laptopa (ponieważ wiedziałem, jakie radiowe atrakcje mogą mnie tam czekać i warto je nagrać). Trafiłem do domu w dzielnicy Walthamstow w  północno-wschodniej części miasta, zdominowanej przez zabudowę mieszkalną, przeważnie nie wyższą niż dwupiętrową; mój pokój był na 1 piętrze.

Bandscan Londyn
zrealizowany 16-21.06.2015
(przeważnie godziny nocne, ale 19.06. też rano)
w sumie >17h nasłuchów, 8h45 nagrań (gł. stacji pirackich)
QTH: London - Walthamstow
odbiornik: tuner Sony XDR-F1HD
antena: dipol 2-teleskopowy "rabbit ears"
pogrubione - stacje lokalne
niebieskie - stacje pirackie

*** szczegóły odbioru i charakterystyka londyńskiego eteru znajduje się pod tabelą ***

MHz	nazwa	o=	tx	DX	komentarz
87,5	UK Raw	4 RDS!		?
87,6
87,7	InHouse R.	5-6		?	brak RDS
87,9	islam	3+		?
88,0	Pulse	5 RDS		?
88,1	BBC R2	5	Guildford, 5kW	57km
	BBC R2	5?	Manningtree, 4kW	85km	2tx
88,2					brak Rude FM
88,3	BBC R2	1-4-	Sutton Coldfield, 250kW	168km	tropo/scttr
88,4	Vision	5 RDS		?
88,5	BBC R2	4/3	Rowridge, 250kW	138km	Isle of Wight
88,6	BBC R2	3+	Bow Brickhill, 10kW	65km	brak Back2Back
88,7
88,8	BBC R2	6 RDS	Crystal Palace, 4kW	19km
88,9	BBC R2	0-4	Cambridge, 0,26kW	71km	scttr (or Llangollen?)
89,0
89,1	BBC R2	6 RDS	Wrotham, 250kW	36km
89,2
89,3	BBC R2	3/4	Holme Moss, 250kW	250km
89,4	CityLock	5 RDS		?
89,5	BBC R2	3++	Oxford, 50kW	84km
89,6	Westside	3	London - Southall, 0,05kW	25km	community
89,7	BBC R2	3/4=	Tacolneston, 250kW	131km	lub 2tx 35-40km 20W
89,8	Station FM	6		?	brak RDS
89,9	BBC R2	3-4	Wenvoe, 250kW	227km	Walia, scttr
90,0	Hot 90	6		?	brak RDS
90,1	BBC R2	3	Peterborough, 40kW	106km
90,2	Point Blank	4 RDS		?
90,3	BBC R3	4	Guildford, 5kW	57km	+Manningtree, 85km?
90,4	BBC 3Counties R.	4=	Hertford, 0,1kW	19km	brak Whoa FM
90,5	BBC R3	3/3+	Sutton Coldfield, 250kW	168km
90,6	Cyndicut	5		?	brak RDS
90,7	BBC R3	5	Rowridge, 250kW	138km
90,8	Lightning R.	5 RDS		?
90,9
91,0	BBC R3	6 RDS	Crystal Palace, 4kW	19km
91,1	BBC R3	0-3+	Cambridge, 0,26kW	71km	scttr (or Llangollen?)
91,2
91,3	BBC R3	6 RDS	Wrotham, 250kW	36km
91,4
91,5	BBC R3	3=	Holme Moss, 250kW	250km
91,6	Genesis?	4+		?	tylko w sb
91,7	BBC R3	3+/4-	Oxford, 50kW	84km
91,8	Live FM UK	5 RDS		?	częstotl. Hayes FM
91,9	BBC R3	1+/2	Tacolneston, 250kW	131km	lub 2tx 35-40km 20W
92,0	NuSound	6 RDS	Newham, 0,03kW	5km	community, India
92,1	BBC R3	1-4	Wenvoe, 250kW	227km	tropo
	BBC 3Counties R.	3	Hemel Hempstead, 0,05kW	33km
92,2	MetroLove R.	5		?	brak RDS
92,3	BBC R3	2-4	Peterborough, 40kW	106km	tropo
92,4	USD FM?	4/5		?	brak RDS, później off
	BBC R3	2/3+	Swingate, 11kW	106km
92,5	BBC R4	4-5/3	Guildford, 5kW	57km	+Manningtree, 85km?
92,6	The Rock	4		?	szeroka modulacja!
92,7	BBC R4	0-4	Sutton Coldfield, 250kW	168km	scttr, brak Natural Vibez
92,8	BBC R4	2/3	Kenley, 0,03kW!!!	30km
	Release FM?	4-	Berkshire!	?
92,9	BBC R4	5-3	Rowridge, 250kW	138km	tropo
93,0	BBC R4	3	Bow Brickhill, 10kW	65km
	Freshsounds?	4	Kent!	?
93,1
93,2	BBC R4	6 RDS	Crystal Palace, 4kW	19km
93,3	BBC R4	3-	Cambridge, 0,26kW	71km	or Llangollen
93,4
93,5	BBC R4	6 RDS	Wrotham, 250kW	36km
93,6
93,7	BBC R4	3+/4-	Holme Moss, 250kW	250km
93,8	Vibes FM	6		?	brak RDS
93,9	BBC R4	3+	Oxford, 50kW	84km
94,0	Voice of Africa R.	5 RDS	London - Plaistow, 0,13kW	4km	4d, timesharing?
	VoaR^?	5	no RDS	?	1-3d, timesharing?
94,1	BBC R4	3/2	Tacolneston, 250kW	131km	tropo
94,2	True Flavas	4		?
94,3	BBC R4	3/4	Wenvoe, 250kW	227km
94,4	Flames R.	5		?	brak RDS
	tent. Street FM	2		?	pod nośną Flames
94,5	BBC R4		Peterborough, 40kW	106km
94,6	Kool London	5 RDS	Camden	?
94,7	BBC 3Counties R.	2	Quainton Hill, 0,4kW	70km
94,8
94,9	BBC London	6 RDS	Crystal Palace, 4kW	19km
95,0
95,1	OriginUK	6 RDS		?
95,2	BBC Oxford	4-	Oxford, 50kW	84km
95,3	BBC Essex	5-4	South Benfleet, 1kW	41km
95,4	Roots FM	3/4		?
95,5	OnTop	5-RDS		?
95,6	France Musiques	0-3	Caen, 100kW	294km	FRANCJA scttr, raz
	talks	1	Sutton Coldfield, 11kW	168km	tent.
95,7
95,8	Capital FM	6 RDS	Croydon, 4kW	20km
95,9
96,0	BBC Cambridgeshire	3	Cambridge, 1kW	71km
96,1	BBC Solent	3+/4-	Rowridge, 10kW	139km
	S-Dance	5 RDS		?
96,2	Mix 96	2+	Quainton Hill, 1kW	70km
96,3	Heart	3/4	South Benfleet, 1kW	41km
96,4	Surprise R.	2/4		?	nigeryjskie
	Eagle 96,4	4	Guildford, 3kW	57km	Heart network?
96,5	Dem Radyo	6		?	turecka, RDS?
96,6
96,7	BBC Kent	5 RDS	Wrotham, 9kW	36km	i jeszcze coś - BBC?
96,8	talk in EE	3	Wenvoe, 250kW	227km	tent.
96,9	Capital Xtra	6 RDS	Crystal Palace, 0,03kW	19km	//107,1
97,0	Heart	2/3	Reading, 0,5kW	68km	lub Dover 102km?
97,1	Heart	2+	Ipswich, 3,5kW	101km
97,2
97,3	LBC 97.3	6 RDS	Croydon, 4kW	20km
97,4
97,5	Heart	3	Southend, 0,10kW	50km
97,6	Heart	4	Luton, 1kW	46km
97,7	SLR Radio	5		?	brak RDS?
	BBC Radio1	3	Guildford, 5kW	57km	+Manningtree, 85km?
97,8
97,9	DivineUK	6		?	brak RDS
98,0	Phoenix FM	3	Brentwood, 0,03kW	23km	tent.
98,1	Mystic	5 RDS		?
98,2	BBC Radio1	5	Rowridge, 250kW	138km	lub Bow Brickhill
98,3	RJR	4		?
98,4
98,5	BBC Radio1	6 RDS	Crystal Palace, 4kW	19km
98,6
98,7
98,8	BBC Radio1	6 RDS	Wrotham, 250kW	36km
98,9					brak Holme Moss?
99,0
99,1	BBC Radio1	4	Oxford, 50kW	84km
99,2
99,3	SelectUK	6 RDS		?
99,4
99,5	Venture	4+		?	brak RDS?
	BBC Radio1	2+	Swingate, 11kW	106km	lub Wenvoe
99,6	BBC Radio1	0-1	High Wycombe, 0,05kW!	52km	brak Ragga FM
99,7	Flex FM?	3-4		?
99,8	Supreme	5 RDS		?
99,9
100,0	Kiss	6 RDS	Croydon, 4kW	20km
100,1
100,2
100,3	House FM	5		?	brak RDS
100,4	Classic FM	3-4	Bow Brickhill, 10kW	65km
100,5
100,6	Classic FM	6 RDS	Crystal Palace, 2kW	19km
100,7	tent. Heart	1=	Sutton Coldfield, 11kW	169km	tent.
100,8
100,9	Classic FM	6 RDS	Wrotham, 250kW	36km
101,0
101,1	Naija	4		?	brak RDS
	Classic FM	3+/4-	Holme Moss, 250kW	250km
101,2	Unique R.	4		?
101,3	Spice R.	6		?	brak RDS
101,4
101,5	Empire LDN	6		?	brak RDS
101,6	KM FM	3	Wrotham, 0,4kW	36km	nie LOC!
101,7	Flight FM	3		?
101,8	Bizim FM	6		?	turecka, brak RDS
101,9	Classic FM	3+	Peterborough, 40kW	106km	brak Beat FM
102,0	Concious R.	6 RDS		?
102,1
102,2	Smooth	6 RDS	Croydon, 4kW	20km
102,3
102,4	Heart	4++	Heathfield, 10kW	69km
102,5	Galaxy	5 RDS		?
102,6	Heart	5-	Chelmsford, 2kW	32km
102,7	Heart	4=	Reigate, 3,5kW	39km
102,8	Umut	5 RDS		?	turecka
102,9	Heart	3	Hannington, 3,5kW	90km
103,0	WBLS	4		?	afrykańska
	London Live	4-		?
103,1	Heart	5 RDS	Bluebell Hill, 4kW	47km
103,2
103,3	LGR (RIK3)	6 RDS	Alexandra Palace	8km	greckie
103,4
103,5	BBC Essex	4-	Great Braxted, 12kW	56km
103,6	Bang R.	3+/4-	Harlesden, 0,02kW	18km	community
103,7	Shake FM?	2	Essex	?
103,8	Buzz Radio	6		?	brak RDS
103,9					brak Muzik FM
104,0	BBC Surrey	4	Reigate, 4kW	39km
	unid, reegae	5-		?	Muzik FM?
104,1	Omega	4=		?
	BBC Berkshire	1-2	Hannington, 4kW	90km	tent.
104,2	Play FM	6 RDS		?	turecka
104,3	Crystal FM	2-3		?	brak w pt
104,4	Resonance	5 RDS	Bridge Hospital, 0,05kW	10km	community
104,5	BBC Sussex	3/4	Heathfield, 10kW	69km	or Bow Brickhill 65km
104,6	BBC Surrey	3-4	Guildford, 4kW	57km
104,7	Pozitif	6 RDS		?	turecka
104,8
104,9	XFM	6 RDS	Crystal Palace, 4kW	19km
105,0
105,1
105,2	Heart of Love	6 RDS		?
105,3
105,4	Magic	6 RDS	Croydon, 4kW	20km
105,5
105,6	Playback UK	6		?	brak RDS
105,7
105,8	Absolute R.	6 RDS	Crystal Palace, 4kW	19km
105,9
106,0	unid, garage	6	3d, pt off, nd off	?	brak RDS
106,1
106,2	Heart London	6 RDS	Croydon, 4kW	20km
106,3
106,4
106,5	Project R.?	5		?	brak RDS
106,6
106,7
106,8	Rinse FM	6 RDS	Bermondsey, 0,16kW	11km
106,9	Bob	3	Hertford, 0,28kW	25km
107,0
107,1	Capital Xtra	6 RDS	Alexandra Palace, 0,16kW	8km	//96,9
107,2
107,3	Reprezent	6 RDS	Lewisham, 0,18kW	15km
107,4
107,5	Time	5 RDS	Havering, 0,6kW	13km
107,6	Vibe FM	0-1	Watford, 0,2kW	28km	tent.; lub Ashford
107,7	R.Essex	2/3	Chelmsford, 0,1kW	43km
107,8	Jackie	4 RDS	Kingston-Surbiton, 0,8kW	29km	SW LDN
107,9	KM FM	3-	Gillingham, 0,2kW	46km
108,0	Jam FM	5		?	brak RDS, afrykańskie
	Devotion	5- RDS		?	pod JAM FM

RDS-y stacji komercyjnych w Londynie (w większości statyczne PS):

loga komercyjnych stacji radiowych w Londynie - nawet kolorystyka się ujednoliciła...

W porównaniu z polskim, brytyjski eter z muzyką pop gra nieco inaczej. Może to zabrzmieć zbyt oczywiście, ale trzeba mieć tego świadomość, że tutejsi słuchacze rozumieją teksty piosenek, dlatego ich dobór jest inny niż w naszym kraju. Odpadają utwory o trywialnych, głupiutkich tekstach, a takie koszmarki jak "Boys, boys, boys" czy "Gangnam style" są grane tylko dla pośmiechu, podczas gdy w Polsce, promuje się je jako pełnowartościowe hity. Owszem, w PL też puszczane są utwory o ambitniejszych tekstach. Mało kto jednak rozumie, o czym śpiewa Ed Sheeran - wystarczy, że ma przyjemny głos, a muzyka jest chwytliwa. Brytyjscy słuchacze mają więc pełniejszą przyjemność z muzyki pop.

Komercyjne rozgłośnie w UK wykazują jednak te same tendencje, co w Polsce i wszędzie indziej - wszystkie starają się grać "muzykę środka", z lekkim odchyleniem playlisty w kierunku właściwego formatu:
Absolute - poprock (zdecydowanie bardziej alternatywnie niż na polskich stacjach),
Capital - najnowsze przeboje, Kiss - dance&urban, Smooth - "lekki" pop i oldies,
Magic - oldies, Capital XTRA - black&urban. Nieco bardziej skrystalizowany format ma XFM (teraz "Radio X") - rockowy; zaś najbardziej wyróżniającą się stacja komercyjną, bo nadająca muzykę klasyczną, jest Classic FM, nadająca w całej Wielkiej Brytanii na częstotliwościach bardzo dużej mocy (jak BBC).

Niszowe formaty muzyczne i programowe są rozwijane w dosyć popularnym na Wyspach radiu cyfrowym DAB - samo Absolute Radio ma w nim aż 6 stacji poświęconych muzyce poszczególnych dekad. Spojrzenie na zawartość jednego, przykładowego multipleksu DAB daje ładny obraz, jak urozmaicona jest oferta zerojedynkowego eteru: Absolute Classic Rock, Chill, Fun Kids, Radio Matrioszka, Polskie Radio Londyn, Premier Gospel, Gaydio, Voice of Islam. Będąc w Londynie nie miałem sprzętu do nasłuchu DAB, ale większość nadających w ten sposób stacji znałem już z satelity (Sky, Astra2).

Zarówno stacje komercyjne, jak i BBC, charakteryzuje (w porównaniu do polskich) głośniejsza modulacja i głębszy processing - kompresja, wyciągająca ciche dźwięki. Komercyjnymi rozgłośniami w Londynie rządzą algorytmy muzycznych preferencji słuchaczy i ich zachowań konsumenckich. Gdybym jednak miał oceniać, to brytyjska reklama radiowa jest jedną z najbardziej kreatywnych na świecie - tutejsze błyskotliwe gry słowne, i trafne obserwacje z życia codziennego nie mają sobie równych. Przestają być jednak zachwycające, gdy słucha się ich 10-ty raz tego samego dnia.

Mi z Londynem kojarzy się przede wszystkim jedna rozgłośnia - LBC97,3. Idealny przykład bardzo udanej stacji w formacie talk-radio. Latem, pewnego popołudnia w 2005r. jej sygnał przyleciał do mnie w Polsce prosto ze stolicy UK via SporadicE.
Tego samego roku re-odkryłem ją na satelicie i od tamtej pory już nie mogę się odczepić od jej stylu, ulubionych prowadzących i audycji. Do niedawna LBC oznaczało "London's Biggest Conversation", po krajowej ekspansji w DAB - "Leading Britain's Conversation".
Rozgadanej rozgłośni można też słuchać na falach średnich 1152kHz, co mogę potwierdzić - tuner XDR dostrajał ją na 1150kHz. Nie skanowałem więcej na MW/AM w Londynie.
Na lokalnym rynku, z LBC próbuje rywalizować BBC London 94,9 FM, które - jak się przekonałem, również ma ciekawe audycje gadane.

Jest też sobie taka stacja jak Heart, której słucha się nawet przyjemnie (format soft AC), ale której nie mogę wybaczyć, jak wiele lokalnych rozgłośni o unikalnych nazwach i programie zjadła jej sieć. Model franczyzy podobny do rodzimych "Złotych Przebojów" czy sieci "Eska", wciąż pochłania kolejne lokalne stacje w Wielkiej Brytanii. W moim bandscanie na wielu częstotliwościach jest właśnie jedna nazwa, choć parę lat temu, w poszczególnych lokalizacjach nazwy byłyby różne, oryginalne. "More music variety" equals less own identity - Muzycznie i identyfikacyjnie jest to jedna stacja, reklamowo i terytorialnie - odrębne.
Zbieranie "serduszek" na paśmie, nadających tę samą muzykę z rożnych okolicznych miast (co zabawne, z różnym brzmieniem na każdym nadajniku) było więc mało gratyfikujące. Co innego, gdyby chodziło o unikalne stacje o unikalnej identyfikacji i playliście.

O wiele ciekawszym zajęciem podczas nasłuchu w Londynie było polowanie na odległe ośrodki nadawcze dużej mocy, choć - jak wiadomo, oferują one tylko sygnały BBC i Classic FM. W Wielkiej Brytanii koronę najskuteczniejszego "RTCNu" nosi zapewne Holme Moss, odległy od Londynu o równo 250km. Odbierałem go przez wszystkie dni mojego pobytu z jakością od o=2 do ..4. Dwieście pięćdziesiąt kilowatów mocy to nie żarty, a o DX-owych możliwościach masztu zlokalizowanego w trójkącie między Manchesterem, Leeds i Sheffield najlepiej świadczy fakt, że zrobił on karierę w log-u Konrada w Płocku jako tropo DX @1443km.
Do kolekcji złapanych w Londynie 250-kilowatowców należą też:
- Wenvoe (okolice Cardiff, Walia - 227km) bliżej niż Holme, ale zdecydowanie słabiej i nie codziennie,
- Sutton Coldfield (okol. Birmingham, 168km)
- Rowridge (Wyspa Wight w południowej Anglii, 138km)
- Tacolneston (na wschodzie, niedaleko Norwich, 131km)
Przyznam, że ich sygnały i nazwy znałem już z łapania Wielkiej Brytanii na FM via Sporadic-E w Polsce, ale dopiero złapanie ich w Londynie, troposferycznie, zmotywowało mnie do odnalezienia lokalizacji masztów na mapie.

Przyznam też, że od dłuższego czasu obserwuję też FM DX-owe wyczyny kolegów nasłuchowców z UK. Przy sprzyjających warunkach via tropo można tam odbierać Hiszpanię, południową Francję, Alpy, Norwegię, a nawet Czechy. Jeszcze częstsze warunki pozwalają na słuchanie stacji z drugiego brzegu kanału La Manche. I pod tym względem jestem trochę zawiedziony, bo będąc w Londynie złapałem tylko jeden sygnał ze Starego Kontynentu i w dodatku tylko scatterem, a więc krótkotrwale:
95,6 France Musiques - Caen (100kW) 294km o=3
Scatter na tak krótkim dystansie świadczy też, że Londyn nie jest najlepszą lokalizacją do śledzenia odbić od samolotów. W tej części kontynentu jest bardzo dużo lądowań - na Heathrow, w Paryżu, Amsterdamie, Frankfurcie. Powietrzne maszyny zniżając lot nie są już narzędziem przydatnym FM-DXerom.

Dalekie DXy pozostawmy jednak rezydentom tego miasta i kraju, a jako turysta odwiedzający dalekie miasto, przedstawiam eter poznanego i polubianego miejsca.
Można narzekać, że gdyby nie stacje pirackie, dalekich sygnałów mogłoby być więcej, jednak to właśnie one zapewniają ilościowe, muzyczne i kulturowe bogactwo eteru w Londynie. 

It's not over...
W Londynie byłem przez tydzień w czerwcu 2015. Gdybym już nie miał okazji do niego wrócić, pozostaje szansa, by złapać tamtejsze stacje w Polsce. Niekiedy bardzo intensywny, lecz zawsze ulotny odbiór dalekich, zagranicznych sygnałów UKF FM umożliwia sporadyczna, letnia propagacja jonosferyczna (Sporadic-E). Zresztą Londyn, jak i całą Wielką Brytanię, łapałem już wielokrotnie jeszcze przed podróżą. Oto selekcja dotychczas odebranych przeze mnie sygnałów z Londynu w Polsce:
- stacje BBC dużej mocy z Wrotham i Crystal Palace (Crystal rzadziej - może ze względu na kierunkową emisję?)

LBC 97,3 na XDRze w domu :)

95,8 - Capital
96,7 - BBC Kent
97,3 - LBC97.3
97,6 - Chiltern R. (Luton, aktualnie Heart)
100,0- Kiss
oraz uwaga, uwaga - rozgłośnie pirackie z Lodnynu via SpE!
87,5 - UK's Finest
90,0 - Hot90
90,8 - Lightning
92,7 - Energy
92,8 - Klash FM (id PS: www.klas)
+inne unid pirackie na 87,5-87,7