Angielskie tygodniki telewizyjne - RadioTimes vs. TV Times

Biorąc pod uwagę długie i bogate tradycje prasowe w Wielkiej Brytanii, nie powinien dziwić fakt, że najstarszy na świecie przewodnik po audycjach ukazuje się właśnie tam. Nie-Brytyjczyków będzie natomiast dziwiło, dlaczego tenże przewodnik niezmiennie nazywa się "RadioTimes", nawet gdy aktualnie jego większą część wypełniają ramówki... telewizyjne. 
O nim i jego głównym rywalu - w poniższym poście.

RadioTimes powstał w 1923r. by w druku informować o rozkładzie audycji radia B.B.C. Chociaż istniało już wtedy wiele innych tytułów codziennych i periodyków, ich wydawcy obawiali się odpływu zainteresowania społeczeństwa do nowego medium, mogącego jeszcze szybciej przekazywać ważne informacje. W związku z tym, nie ułatwiali promocji radiofonii. Mimo ówczesnej monopolistycznej pozycji wśród czasopism, wzmacnianej przez monopol BBC w radiofonii, dzięki rzetelnym artykułom, recenzjom i felietonom, RadioTimes zaistniał i odniósł sukces.

Dziś Brytyjczykom nie przeszkadza więc archaiczny tytuł. Ba, świadczy on o klasie i nobliwości tygodnika, po który w 2013 roku sięgnęło aż 830 tys. widzów i słuchaczy (w 2015 już 730 tys.), zapewniając mu trzecie miejsce wśród wszystkich drukowanych przewodników TV dostępnych na Wyspach (wyprzedzają go jedynie magazyny budżetowe, nawet 4x tańsze od RadioTimes'a). Do 2011 wydawało go BBC, aktualnie - samodzielne wydawnictwo. Pod marką RT ukazują się też są też edycje specjalne: przewodniki filmowe i rozrywkowe - niejako almanachy opublikowanych recenzji i omówień, osiągające nawet 1500 stron objętości. Sam tygodnik stanowi również tęgi "żurnal"...

Posiadam 2 wydania RT - z czerwca 2015 (zakupiony w Londynie) i sierpnia 2016 (zakupiony w Belgii). Pierwsze jest jednym z typowych numerów, drugie - wydaniem specjalnym z okazji Igrzysk Olimpijskich w Rio.
Dodatkowo, są to wydania z dwóch regionów wydawniczych RT (informacja o regionie znajduje się na okładce obok kodu kreskowego). Tak, w Wielkiej Brytanii tygodniki telewizyjne są regionalizowane - zazwyczaj na 5-6 obszarów. Zawartość poszczególnych mutacji różni się lokalnymi kanałami - regionalne warianty ma zarówno BBC jak i ITV, funkcjonują również stacje lokalne BBC Radio, których program też tu znajdziemy.

Okładki RadioTimes'a, zwłaszcza te starsze, osiągnęły w brytyjskim showbusinessie wręcz ikoniczny status, w branży prasowej porównywalny z okładkami pewnego amerykańskiego magazynu z żółtą ramką. Mając w rękach dwa egzemplarze, mogę powiedzieć, że w olimpijskim wydaniu specjalnym liczy się również praktyczność - numer okrywa rozkładówka z planerem zawodów sportowych wewnątrz. Redakcja zadbała, by magazyn zachował twarz po oderwaniu jej - w przypadku tego wydania, "drugą twarzą jest ta Ricky'ego Gervais.

Strony z programem poprzedza obszerna część magazynowa (50 stron), a w niej m.in. rubryka Discover TV. Nazwa jest nieco zwodząca, bowiem zawiera ona propozycje do obejrzenia na platformach streamigowych: Netflix, iPlayer (BBC), ITV Player, All 4 (Ch4), Amazon Prime czy nawet Vice News. Znak czasów - telewizja i nowe produkcje przenoszą się do sieci.
Wybór filmów tygodnia w telewizji - zwróćcie uwagę na proporcje wielkości zdjęć do obszerności tekstu!

Omówienia propozycji tradycyjnej TV publikowane są na początku codziennych listingów. Każdy dzień obejmuje 8 stron ramówek (nie licząc wstępnych "Choices"), a porządek i kolejność kanałów wynika z ich zasięgu i popularności.
Dwie pierwsze strony prezentują "Main Channels". Na pierwszy rzut oka nie ma w nich nic nietypowego - w Polsce program telewizyjny też zaczyna się o 5:00 czy 6:00. Wszystkie czasopisma telewizyjne w UK stosują się jednak do brytyjskiego zwyczaju podawania czasu w formacie dwunastogodzinnym.
"pm" obok piątki widocznej na początku kolumny oznacza, że drukowany w niej program zaczyna się od "tea time", czyli późnego popołudnia!

Wcześniejsze programy pięciu głównych stacji - śniadaniowe i tzw. "daytime", znajdują się we wspólnej kolumnie po lewo. Dzięki temu, niemal każda popołudniowa audycja, nie wspominając o prime-time, zawiera obszerne, szczegółowe omówienie. Praktykę skracania dziennego programu głównych stacji stosuje tylko RT.

Bardzo ciekawie przedstawia się więc selekcja "hitów dnia" (zdjęcie pod nazwą kanału) - przykładowo w niedzielnym programie BBC2, hitem nie został wybrany film karate z Jackie Chan'em, a dokument o losach BBC w trakcie wojny. Zresztą, sam kanał umieścił dokument "BBC at War" w swoim najlepszym timeslocie.

Produkcjom fabularnym towarzyszy lista ról i aktorów. Informacje o filmach i audycjach wzbogacone są o rożnego rodzaju ciekawostki - np. że dana aktorka została po danym filmie uznana owego roku za "Sexiest Actress", lub też że film Hitchcocka nadany jest z okazji wypadającej danego dnia rocznicy urodzin wielkiego reżysera.
Widać, że redakcja blisko współpracuje z działami PR stacji telewizyjnych. Z drugiej strony - po komentarzach do starych filmów (czasami uszczypliwych jak w przypadku "Rocky III", zawsze jednak kulturalnych, jak w przypadku innego - "To już 25 lat, od kiedy Milczenie Owiec spowodowało, że filmowym mordercom daje się głębię charakteru"), widać że jest od nich niezależna, a wobec samej telewizji - nie pozostaje bezkrytyczna. Polskie tygodniki z uporem maniaka będą zachwycać się każdą emisją biednego Rockiego czy Szklanej Pułapki. Cytat ze stopki redakcyjnej - "The Radio Times Promise"
Radio Times provides trusted, independent journalism that has been gathered without fear or favour from television, radio and entertainment companies. We cherish our editorial integrity and independence as we strive to give you accurate and discerning guidance to the very best of broadcasting and film.

Zawiedzeni być może będą fani mydlanych oper. Nie, nie zabrakło zupełnie ich omówień, jednak nie są one obszerniejsze niż omówienia innych seriali, a czasami bywają nawet krótsze. W kolejnych tygodnikach, mniej luksusowych od RT, będzie wyraźnie widać, że trzy brytyjskim tasiemcom - Coronation Street, Emmerdale (oba ITV), EastEnders (BBC1) i Hollyoaks (C4) towarzyszy swego rodzaju kult.

Do "Main Channels" w wydaniu olimpijskim dołączyło BBC4, które w tym czasie całą swoją antenę poświęciło rozgrywkom w Rio. Z jego powodu, komercyjny Channel5 został przeniesiony na kolejną stronę, widzom pozostawiono "drogowskaz". Redakcja przypomina też widzom o możliwości skorzystania z "Red Button", czyli dodatkowym, sesyjnym kanałom BBC z dodatkowymi transmisjami.

W obu wydaniach mamy też różne "Regional variations" na marginesie po prawo:
- w wydaniu London / Anglia / Midlands mamy różnice programowe dla BBC1 Wales, BBC2 Wales, BBC1 North West/Lincs/Yorkshire, ITV Wales, ITV Granada, ITV Meridian, ITV Yorkshire oraz podany w całości program kanału London Live (nota bene fajnie robiony lokalny kanał - oglądałem w naziemnej Freeview).
- w wydaniu South / West / SouthWest: ITV Channel, BBC2 Wales, w całości podany kanał walijskiej czwórki - S4C (wym. "es peduar ek")
są jeszcze wydania:
- North West / Yorkshire / North East
- Wales
- Scotland & Borders
- Northern Ireland

Kolejne dwie strony: Freeview - kanały z niekodowanej tv naziemnej i z satelitarnej Freesat.
Jest ich dużo, ale niemal wszystkie to kanały z powtórkami z ITV, BBC i Channel4 oraz 5. Na belce z nazwą stacji znajduje się numer jej kanału w Freeview (DVB-T), a poniżej - na satelicie (Sky & Freesat) oraz w kablówce (Virgin, czasami też BT). Pod ramówką natomiast można znaleźć numer kanału z programem stacji transmitowanym z godzinnym opóźnieniem (timeshift +1) - wygodne dla spóźnialskich i typowo brytyjskie rozwiązanie, które posiada większość tamtejszych stacji.

Wydanie 2015

Wydanie 2016:

Warto zwrócić uwagę na dwie sprawy: komunikat o tym, że trzy kanały filmowe: Film4, Movie Mix i Movies4Men są przeniesione na dalsze strony z kanałami filmowymi, oraz na zniknięcie BBC3 z nowszego wydania (2015 vs. 2016). BBC zadecydowało o zaprzestaniu jego transmisji naziemnej i sat, udostępniając program wyłącznie jako stream online. Sporadycznie, polecane pozycje z ramówki BBC3, tak jak innych platform streamigowych - Netflixa i iPlayer'a można spotkać na stronach omówień dziennych "Choices".

O niepraktyczności drukowania ramówek Sky News i BBC News Brytyjczycy wiedzą od dawna, dlatego na dole prawej strony znajdziemy jedynie numery ich kanałów. BBC Parliament, jako jedyny kanał publicystyczny dziwnie wygląda w otoczeniu innych kanałów Freeview. Wyspiarze natomiast w ogóle nie drukują ramówki kanałów muzycznych (mimo, ze mają ich wiele) - ani w RT, ani w żadnym innym czasopiśmie.

Kolejne dwie strony prezentują w większości tematyczne kanały płatne - satelitarne i kablowe. Wyjątkiem jest od niedawna odkodowany we Freesat amerykański kanał PBS oraz kanały dziecięce - w marginesowej ramce po prawo (tu znajduje się dziecięce pasmo Milkshake - wydzielone z Channel5, na którym jest emitowane).
Jak głosi napis na dole strony (był też przy Freeview): "All programmes on the above channels are repeats unless otherwise stated". Cała prawda o płatnych kanałach tematycznych.

Ostatnia para telewizyjnych stron zawiera repertuar kanałów filmowych i sportowych. Trzy wyróżnione kolorystycznie stacje można odbierać FTA we Freeview. W ramce z dodatkowymi omówieniami "Discover film" można też znaleźć propozycje Netflixa i iPlayer.
Wśród sportowych zaskoczyła mnie mała liczba transmisji na żywo na kanałach Sky, więcej widać ich na BT Sports.

Pod koniec numeru drukowane są ramówki radiowe - po dwie sąsiadujące strony na dzień z głównymi stacjami (najwięcej miejsca zajmują trzy: BBC R3, BBC R4 i R4 Extra) i dodatkowa para na końcu z tygodniowym programem lokalnych stacji BBC i częstotliwościami pozostałych stacji komercyjnych. Tam też wykorzystana jest regionalizacja tygodnika:

- wydanie London / South East, Midlands, Anglia drukuje:
Berkshire, Cambridgeshire, Coventry and Warwickshire, Derby, Essex, Gloucestershire, Hereford/Worcester, Kent, Leicester, Lincolnshire, BBC London 94.9, Norfolk, Northampton, Nottingham, Oxford, Shropshire, Surrey and Sussex, Stoke, Suffolk, Three Counties, WM (West Midlands)

- wydanie South / West / SouthWest:
Berkshire, Bristol, Cornwall, Devon, Essex, Gloucestershire, Guernsey, Hereford/Worcester, Jersey, Kent, London, Oxford, Solent, Surrey and Sussex, Three Counties, Wiltshire
Jak widać, część się pokrywa.

To jeszcze nie koniec, warto jeszcze zapoznać się z rubryką Feedback - forum widzów, słuchaczy i czytelników RT. Czym żyją, co chwalą lub krytykują u nadawców? Zawsze wydawało mi się, że to Redakcja wymyśla treść rzekomo przysłanych listów i emaili. (Komu chce się to robić? *Chwila namysłu* OK, nie było pytania.) Tu wyglądają one na całkiem prawdziwe - Oberwało się BBC za zbyt głośną i nieadekwatną muzykę w programach dokumentalnych oraz zerwanie transmisji obrazu podczas wyścigu kolarskiego, ktoś też zachwalał szwedzką i niderlandzką TV, nadającą zagraniczne programy w oryginale, z napisami,

Siedem dni tygodnia telewizji i radia, rozbudowana część magazynowa i stałe rubryki powodują, że objętość tego "żurnala" osiąga aż 160 stron!

RadioTimes
tygodnik (sobota-piątek)
162 strony (wyd. 2015), 154 strony (wyd. 2016)
82 kanały TV, 30 radiowych (14+16lok.)
papier: magazynowy, sztywniejsza okładka
wydawnictwo: Immediate Media Company London Ltd. (od 1923 do 2011: BBC Magazines)
Cena: 2,3 GBP (kupione w Belgii za 2,3 Euro - taniej!), 2GBP w 2015r.
Format: 225 x 300 mm
numer 13-19 Aug 2016: no.4809, Vol.370



TV Times
Ciekawość podsuwa pytanie, czy istnieje w Wielkiej Brytanii jakiś analogiczny tytuł - jakiś tv-times?
-Jak najbardziej!

Co ciekawe, okoliczności powstania TVTimes są bezpośrednio związane z "radiowym" tygodnikiem, a oba czasopisma aż do 1991 były jedynymi przewodnikami programowymi w Wielkiej Brytanii:
- RadioTimes wyłącznie z radiem i telewizją BBC (wydawany przez BBC)
- TV Times wyłącznie z programami ITV (i od 1982 Channel4)

Trzydzieści lat po pierwszych transmisjach BBC, około 1955 roku zaczynają powstawać niezależni nadawcy regionalni, ATV (Associated Television) - zaczątek późniejszego Independent Television, ITV plc. Podobnie do doświadczeń BBC, które znalazło się po drugiej stronie barykady, spotkali się oni (niezależni nadawcy) z odmową publikowania programu w RT. Powstaje więc TV Times - początkowo tylko w Londynie, od 1968 w całym kraju, odpowiednio oznaczone w zależności od regionu - Scotland, Tyne Tees, Anglia LWT i inne.

Okładka TV Times z 1982 - start Channel4:

W 2015, kiedy dorwałem jego numer w Londynie, tygodnik świętował swoje 60 urodziny. Przeglądając go, można liczyć na nieco nostalgii - nie tylko z powodu okolicznościowych artykułów i reprodukcji dawnych okładek. Będę trochę uszczypliwy wobec jubilata: chodzi o winietę (logo magazynu) i makietę, które stylistycznie zatrzymały się we wczesnych latach 2000-ych.

Ostatnia strona we wspomnieniami z poszczególnych lat wydawania tygodnika:

W warstwie magazynowej TVTimes wyróżnia rubryka z relacją z planu zdjęciowego jednego z popularnych programów lub seriali. W numerze, który posiadam redakcja chwali się także swoim nietypowym udziałem w jednym z wieczornych talk-shows: gość programu przeczytał prowadzącemu horoskop z numeru "TVT", który zupełnie przypadkowo miał ktoś wśród publiczności.


Na dwóch stronach z "Main Channels", listingi 5 stacji podane są większą niż gdziekolwiek indziej czcionką, co na pewno czyni magazyn lubianym przez osoby starsze, przywiązane do tych paru głównych stacji TV.
Poranny i dzienny program jest skondensowany, a popołudniowy korzysta z udostępnionego miejsca - ponownie spotykamy np. listę ról w filmach czy serialach. Warto zwrócić uwagę na ramkę z lokalnymi różnicami programowymi po lewo - najczęściej nadmiernie pustą.

Na czterech kolejnych stronach magazyn mieści aż 64 kanały. Ze względu na dbałość o wyróżnienie prime-time'u, przy kanałach o mniejszej liczbie pozycji w ramówce, zdarzają się puste pola.

Strony z programem kanałów płatnych - Sky i Virgin

Kuleje dystrybucja TVTimes - znalazłem go jako ostatni tygodnik w Londynie i nawet zastanawiałem się, czy w ogóle go kupować, gdyż przedstawiał się, moim zdaniem, słabo w porównaniu z innymi przewodnikami. Nie wiedziałem, że miał tak duży wkład w historię telewizyjnej prasy w Wielkiej Brytanii.

TV Times
ukazuje się od 1955r.
tygodnik (sobota-piątek)
100 stron
69 kanałów TV
papier: magazynowy, sztywniejsza okładka
wydawnictwo: Time Inc.
Cena: 1,40 GBP
Format: 220 x 300 mm

Radio Times i TV Times przez ponad 3 dekady prowadziły zdrową rywalizację publikując wzajemnie uzupełniający się program konkurujących nadawców. W epoce wielokanałowej telewizji Sky, oba tygodniki musiały zrewidować swoje założenia, by przetrwać na rynku. Któremu z nich udało się to bardziej?
Prawdziwym wygranym były jednak inne tytuły prasowe, po które najchętniej sięgają brytyjscy widzowie - o nich w kolejnym odcinku.